Hekken en Hunnen

Hongarije is het land van de Hekken. De Hongaren zijn er trots op. Terwijl de Oostenrijkers zich lijken te schamen voor hun verdediging tegen vreemde grensoverschrijders en hun hekken het liefst in het geniep verborgen houden, in enorme loodsen langs haar grenzen is de Hongaar wel content met zijn zichtbare metalen landsgrens. Tenminste als ik de TV journaals en regerende politici hier mag geloven. Ze hebben prima voldaan aan de Europese wens om de buitengrens goed te beschermen. Op de uitvoering en kwaliteit is niet beknibbeld; hoogwaardige Hongaarse techniek uit eigen zak gefinancierd.

De zichtbaarheid van het hek, maar nog meer de efficiëntie, waarmee vreemdelingen nu buiten gesloten worden, roept echter veel kritiek op van dezelfde Europeanen, die om verdediging van hun buitengrenzen gevraagd hebben.

De vluchtelingenstromen vinden hun legitimatie in de ongebreidelde wapenleveranties aan oorlogvoerenden door andere Europese landen dan Hongarije, zij aan zij met de Verenigde Staten. Maar de directe veroorzakers sluiten zich graag af van de donkere consequenties van hun buitenlandbeleid. De lucratieve wapenindustrie kent geen enkel krediet toe aan haar verliezers.

Hongarije kent alleen de fabricage van handvuurwapens en heeft ook nooit eigen koloniën gekend en voelt zich derhalve minder verantwoordelijk voor de gevolgen van recent oorlogsgeweld of volksverplaatsingen om andere redenen. Het zoeken naar een beter bestaan kent de Hongaar zelf maar al te goed. Veel eigen inwoners die op het bestaansminimum leven zien hun kinderen al veel langer naar andere Europese landen vertrekken. Het recht op migratie vinden zij voor zichzelf vanzelfsprekend.

Maar niet alleen langs de Zuidgrens vind je barricades. Waar je binnenlands ook een dorpje of kleine stad passeert in Hongarije, overal staan er hekken rond de  tuinen. Hunnen en hekken, dit moet al een eeuwenoude traditie zijn.

De hekken worden geschraagd door vierkante keurig gemetselde of uit natuursteen opgetrokken palen. Bovenop de palen een elegant hoedje van beton waarop een schuin staande kubus of een mooie bol zich in evenwicht houdt.

Tussen de palen een metalen raamwerk, gevuld met een grafisch patroon, of ingevuld door een houten hekwerk uit het schetsboek van de plaatselijke timmerman. Vooral de laatste geeft zich nog al eens over aan zijn eigen fantasie.

Maar ook in Nederland zijn na de Tweede Wereldoorlog zelfs hele wijken in dorpen ontworpen door zonen van aannemers die hooguit het diploma technisch tekenaar in het bezit hadden. Nederland is kampioen in het hebben van lelijke naoorlogse wijken. Stond er maar een hoog ondoorzichtig hek omheen denk je weleens.

De architect is een kunstenaar en die moet uiteraard gemeden worden. Deze regel lijkt soms eerder regel dan uitzondering in de wereld van de eigen bouwwerken. En vooral bewezen op het platteland.

Sinds kort laten we een huis in een bijzonder welgelegen dorpje, Alsópeteny, restaureren onder leiding van de plaatselijke architect. Wij wel natuurlijk.

In dit dorp wonen Hongaren gemengd met van oorsprong Slowaken vreedzaam bij elkaar. Daar komt nu de eerste Hollander bij. Maar ook in dit dorp overal hekken rond de huizen en daar achter meestal een waakhond. De eerste hond die gealarmeerd wordt door een vreemd geluid zet het hele dorpsorkest in vuur en vlam, waarna het geblaf heel langzaam weer uitdooft naar de andere kant van het dorp.

Volgens Zsuzsanna beschermen de Hongaren hun grote tuinen tegen wild en tegen uitloop van eigen dieren en zijn ze trots op hun ruime huizen- en grondbezit. Het eigenhuizenbezit in Hongarije is groter dan in Nederland en gezien de ruimte die voorradig is in dit land ook met een flink erf rond de woning.  Stellen die trouwen krijgen een huis, als de financiën het even toelaten, vanuit de familie geregeld. Daar hoort ook een keurig hekje bij.

De hekken worden gebouwd om een ander niet lastig te vallen. Geen vijandbeeld van buiten af als reden voor het bouwen van hekken blijkbaar maar toch vreemd dat alle voordeuren en ramen hier beschermplaten met metalen roosters en meerdere sloten hebben.

De buren zijn uiterst vriendelijk voor elkaar en de rijdende rechter is werkloos in dit land.

De grootste vijand in Hongarije is echter angst. Ook de Hongaar herkent zijn wereld niet meer als hij uit het raam kijkt. De gerechtvaardigde angst wordt gevoed door de vrees voor vrijheid. En mensen vinden het niet altijd fijn om werkelijk vrij te zijn. En veel angst vindt zijn oorsprong in de roerige geschiedenis van het land. Altijd op je hoede moeten zijn voor het onbekende. Een klein taalgebied met de laatste honderd jaar een geringe kennis van andere talen of communicatie. Alles wordt nog steeds nagesynchroniseerd in het Hongaars bij films en op TV. Sterke familietradities zorgen voor een verder isolement.

Maar wordt je vertrouwd dan vallen alle grenzen weg. Ik ken geen volk dat zo buitengewoon gastvrij en vriendelijk is als dat van de Hongaren. Onaangekondigde bezoekjes worden als feestje beschouwd; er is geen volle agenda bij vriendschap. – we hebben er niet op gerekend – is een unieke Nederlandse uitdrukking. De koekjes worden in Hongarije nooit geteld en als het moet direct gebakken.

De Hongaarse twintigers en dertigers beginnen nu vloeiend hun vreemde talen te spreken; de wereld wordt verkend en teruggekoppeld. Internet doet de rest. Jeugdig talent waaiert uit. De toekomst van het land zal opener zijn. Communicatie werpt haar vruchten af.

Maar de oudere Hongaar reist nauwelijks en neemt het liefst zijn eigen spek met bonen, palinka en gerookte worsten mee als het toch tot een zeldzame afspraak buitenshuis komt.

Het duurt nog even voordat de hekken ook symbolisch gesloopt worden, maar het kan ook snel gaan. En we hopen dat het land niet verder in de verdediging gedrukt wordt door haar alom misverstane zelfverdediging.

Weg met die hekken zal een Hongaarse slogan voor de toekomst zijn.

Ook in Hongarije zal de combinatie van gastvrijheid, leegstand van woningen en behoefte aan arbeidskrachten leiden tot een land dat een toevluchtsoord wordt voor werkzoekenden.

De economische groei is dermate fors dat nieuwe goed geschoolde arbeidskrachten, vooral op het platteland, nauwelijks te vinden zijn. Het is bovendien goed wonen hier, maar aannemers zijn schaars.

Asielzoekers zullen het lastiger hebben om hier een plek te vinden. De media brengen elke dag  negatief nieuws over hen.

Eerst moet de Hongaar zich nog van zijn angsten weten te bevrijden.

Een vijandbeeld oproepen door politici is altijd één van de meest succesvolle technieken geweest om angst te vergroten onder haar kiezers. Maar voor de toekomst zal dit in Hongarije niet voldoende zijn.