Woord van de dag 14 juli 2022: feta-vete

Wel, de al eeuwenoude ’Griekse bloedwraak’ hoeft nu niet meer toegepast worden op leden van de Raad van Bestuur van de Deense zuivelproducent Arla Foods. Het Europese Hof van Justitie oordeelde onlangs dat Denemarken de (EU)-wet overtreedt door toe te staan dat Deense zuivelproducenten kaas exporteren onder de naam ’feta’.

Tot het jaar 2002 was de situatie nog schandaliger in de ogen van de Grieken. In dat jaar bepaalde de EU dat feta een traditioneel Grieks product betreft dat een wettelijk beschermde herkomstbenaming verdient. Dat betekende dat onder de naam feta het Deense Arla foods geen kaas meer mocht verkopen in de Europese Unie. Zeer terecht, want Arla foods gebruikte niet alleen de Griekse benaming, maar vervaardigde het harde kaasje niet eens van schapenkaas (eventueel aangevuld met maximaal 30% geitenkaas). Koe(ien)melk als feta-basis vond Arla foods meer dan voldoende en met deze brutale ’move’ bereikte de Griekse toorn zijn hoogtepunt. Een gotspe was het dat buiten Griekenland zogenaamde feta werd gemaakt en nog van koe(ien)melk ook!

Sinds 2002 wordt de ’Deense feta’ verkocht onder de (merk)naam Apetina, het woord ’feta’ is van de etiketten verdwenen. Iedereen blij zou je denken, maar de Deense zuivelaars hadden nog een ’geitenpaadje’ ontdekt. Voor export buiten de EU wordt sinds 2002 nog gewoon de naam ’feta’ gehanteerd. De huisvrouw die in - pak ’m beet - de Amerikaanse stad Boston een Grieks salaadetje met fetakaas wil bereiden kan dit nog gewoon doen met gebruik van fetakaas die uit 100% koe(ien)melk is vervaardigd. Slim, slim, slim, maar ook dit kon de goedkeuring van de Grieken natuurlijk niet wegdragen. Opnieuw begonnen ze een procedure bij het Europese Hof van Justitie waarvan het resultaat afgelopen donderdag bekend werd.

De Deense overheid staat toe dat de zuivelproducenten te lande ’feta’ exporteren. Het maakt niet uit of de kaas is geproduceerd met koe- of schapenmelk, de EU-rechter meent dat feta een beschermde herkomstbenaming betreft, dus ook die koelcontainerschepen (met eindbestemming New York) vol met volvette Deense feta kunnen tegenwoordig aan de kade blijven in Esbjerg. De EU-rechter zegt eigenlijk ’foei, foei’ tegen nota bene de Deense regering die illegale export oogluikend toelaat. Zo’n ’net’ land als Denemarken, wat zullen we nu beleven?

De ’appellation’ houdt - voor de goede orde - dus het volgende in: Alleen kaas die op traditionele wijze geproduceerd wordt in bepaalde delen van Griekenland (zie paragraaf Feta-besluit) en geproduceerd is van schapenmelk of een mengsel van schapenmelk en maximaal 30% geitenmelk uit hetzelfde gebied mag de naam ’feta’ dragen. Daarmee wordt een meer dan 6.000 oude Griekse voedselbereiding beschermd tegen ’zuivelavonturiers’ uit diverse windstreken. Maar liefst 120.000 ton feta wordt er jaarlijks gemaakt in Griekenland, waarmee het witte goedje fikse economoische omvang heeft (helemaal voor Griekenland dat relatief als een klein ’productieland’ geldt in de wereld).

Ik heb de tonnages op het moment niet voorhanden, maar ik ben heel benieuwd wat het jaarlijse volume van het merk Apetina bedraagt. Ik vermoed ’heul veul’, want veel westerse consumenten zijn niet geporteerd van de toch iets penetrantere geur en smaak van schapen- en geitenkaas. Koe(ien)melk geeft zachtere en romiger smakende kaas, de gemiddelde West-Europese kaaseter zal (welicht) vaker de Deense dan de originele versie kiezen. Overigens heeft Arla foods de volgende tekst op zijn website nog niet verwijderd:

’The Art of Feta has never been so well realized than with Apetina® Feta in Oil. The result brings an unforgettable range to Feta’s familiar creamy, smooth and slightly salty taste.’

Art of feta? Mooie belazeraar, deze Deense zuivelboer, maar één ding hebben die slimme Deense marketingjongens goed gezien: ’a creamy, smooth and slightly salty taste’, ja dat is waar de culinair ontwikkelde Hollander op zit te wachten in zijn Vinex-wijk. Het doet me denken aan Frans Bauer die voor één of ander TV-programma China bezocht en daar bij een restaurantbezoek het volgende uitslaakte: ’dit smaakt helemaal niet Chinees’!

Ofwel: 'heb je even voor mij Chinese ober' ? Mag ik een Babi Pangang die ik altijd eet bij de drijvende Chinees in Amsterdam? 

Καλή όρεξη

Kalí órexi