Nederlandse regering: eerst excuses aan Dutchbatters en daarna aan nabestaanden Srebrenica? TENENKROMMEND!

Het kabinet maakte op 18 juni jongstleden bij monde van premier Mark Rutte ’excuses voor de omstandigheden waaronder Dutchbat III in 1995 naar Srebrenica is uitgezonden’. Maar hij ging nog verder, hij ’erkende namelijk dat de Dutchbatters te weinig steun hadden gekregen toen zij in de beeldvorming onterecht in het beklaagdenbankje terechtkwamen’.

11 juli 2022 biedt de regering bij monde van minister van defensie Kajsa Ollongren de excuses aan ten overstaan van nabestaanden in Bosnië en Herzegovina. Dit alles ter gelegenheid van 27e herdenking van de genocide.In 1995 vermoordden de handlangers van moordenaar Ratko Mladić 8.000 Moslimmannen woonachtig in de enclave. ’ Als onderdeel van de internationale gemeenschap deelt de Nederlandse regering in de politieke verantwoordelijkheid voor de situatie, waarin dit falen kon gebeuren. Daarvoor bieden wij onze diepste excuses aan’ sprak de bewindsvrouwe plechtig tijdens een herdenkingsceremonie in het Bosnische Potocari.

Ach ja, weer wat officiële buigingen voor fouten die de Nederlandse regering in het verleden heeft begaan zult U denken. Daarmee worden we de laatste 10 jaar zowat mee doodgegooid, excuses voor het slavernijverleden, voor de toeslagenaffaire, voor ’verkeerde’ herinneringen, het rijtje is bijkans eindeloos. Ok, maar in dit geval gaat het om 8.000 onschuldige Bosniërs die in koelen bloede werden afgemaakt door fanatieke Servische moordcommando’s. Moordcommando’s? Ja, dat is volgens mij de juiste benaming voor het Servische tuig dat op last van hun leider generaal Mladić een ware genocide pleegde. Da’s nog wel even andere ’koek’ dan die Femke Halsema opdient met haar (slavernij)excuses. Overigens, namens wie en aan wie of wat eigenlijk?

De Bosnische genocide is van recente datum, een (groot) deel van de daders, slachtoffers en nabestaanden is nog onder de levenden. Nu vind ik het al ’fraghaft’ dat Rutte zijn verontschuldigingen maakt aan Dutchbat, maar hij had in ieder geval moeten melden dat Duchbat zelf (ook) grote fouten heeft gemaakt (noot: zelfs de Hoge Raad heeft zulks in een arrest bevestigd). Maar het alleregste is toch wel dat de Nederlandse regering in al haar ’wijsheid’ heeft besloten eerst excuses aan Dutchbat aan te bieden. Dit is wat mij betreft een onvergeeflijke fout van Rutte, de Dutchbat-veteranen kregen tijdens de ceremonie zelfs een ereteken van verdienste opgesteld. Wat is de volgende stap, Overste Karremans - de commandant van Dutchbat destijds - die wordt benoemd tot ridder in de orde van de Nederlandsche leeuw?

Het is (wederom) een actie van onze premier die van een onvoorstelbare blamage iets kleins probeert te maken.Daarbij loog hij (wederom) maar weer eens over de werkelijke omstandigheden: ’de Dutchbatters moesten in de chaos van het moment vaak in een split second hartverscheurende keuzes maken’ sprak ’onze’ premier geroerd. Totale nonsens, ongelooflijk dat een Nederlandse premier dit soort gebakken lucht uit zijn mond laat ontsnappen. Het is maar goed dat ik geen Bosnische nabestaande ben, waarschijnlijk was ik bij deze verwerpelijke (regerings)houding spontaan door de grond gezakt.

Bijgaand treft U een NRC-interview aan van 19 juni jongsleden waarin hoogleraar en advocaat Liesbeth Zegveld dezelfde mening is toegedaan, maar dan in iets meer genuanceerde bewoordingen. Ik vind mijn gekozen bewoordingen overigens van voldoende nuancering getuigen, want een scheldkannonade was meer op zijn plaats geweest. Maar ik blijf geciviliseerd, iets wat je van Mark Rutte NIET kan zeggen!

NRC-interview 19 juni 2022 door Arjen Ribbens

Liesbeth Zegveld: Rutte had eerst excuses moeten aanbieden aan de nabestaanden

Excuses Dutchbat. Volgens hoogleraar en advocaat Liesbeth Zegveld had Nederland eerst excuses moeten maken aan de slachtoffers van Srebrenica. „Premier Rutte schuift een uitspraak van de Hoge Raad onder het tapijt.”

Excuses van de staat aan de veteranen van Dutchbat III? Advocaat Liesbeth Zegveld, bijzonder hoogleraar oorlogsherstelrecht aan de Universiteit van Amsterdam, zegt „verbijsterd” te zijn over de toespraak van premier Rutte  zaterdag in de bossen rond de Oranjekazerne in het Gelderse Schaarsbergen.

Bijna 27 jaar na dato excuseerde de premier zich bij de oud-militairen. die in 1995 onder de vlag van de Verenigde Naties de Bosnische moslimenclave Srebrenica moesten beschermen tegen de troepen van de Bosnisch-Servische generaal Ratko Mladic. Een operatie die mislukte. Een genocide op 8.000 Bosnische moslimmannen en -jongeren kon niet worden voorkomen.

De Nederlandse blauwhelmen werden op pad gestuurd „met een opdracht die gaandeweg onuitvoerbaar bleek”, zei Rutte zaterdag. Mandaat, materieel en de militaire steun hadden ernstig tekort geschoten.

Zegveld, die als advocaat verbonden is aan het Amsterdamse advocatenkantoor Prakken d’Oliveira en naamsbekendheid opbouwde als raadsvrouw voor slachtoffers van Nederlands oorlogs- en politiegeweld, onder meer voor slachtoffers van Srebrenica, wist niet wat ze hoorde.

Ze kent individuele Dutchbatters, en ze weet hoeveel last velen nog hebben van wat ze hebben meegemaakt. Daar is terecht erkenning voor gekomen, zegt ze. „Nederland heeft militairen zonder voldoende voorbereiding op pad gestuurd. Een onuitvoerbare missie, daar was al snel erkenning voor. Maar dat Nederland ook medeverantwoordelijk was voor de slachtoffers, daar moest lang juridische strijd voor worden geleverd.”

Zegveld stond twaalf jaar lang nazaten van drie vermoorde moslims bij. De Hoge Raad oordeelde in 2013 dat Nederland verantwoordelijk was voor hun dood. Excuses voor alle nabestaanden is er nooit gekomen.

Wat had Rutte volgens u zaterdag moeten zeggen?

„Om te beginnen had hij excuses moeten aanbieden aan de nabestaanden van de vermoorde moslims. Bovendien had hij moeten erkennen dat Dutchbat grote fouten heeft gemaakt. Dat heeft de Hoge Raad in 2013vastgesteld.in een zaak waarin Nederland verantwoordelijk werd gesteld voor de dood van drie moslims die weggestuurd werden van de militaire basis van Dutchbat in Srebrenica. Dat had volgens ons hoogste rechtscollege in die omstandigheden en op dat moment nooit mogen gebeuren. En ook was Nederland, zij het in geringere mate, medeverantwoordelijk voor de dood van 236 andere mannen die van de basis werden weggestuurd.”

Rutte sprak zaterdag over „hartverscheurende keuzes” die de Dutchbatters „in de chaos van het moment vaak in een split second moesten maken”.

„Ik snap niet hoe hij zoiets uit zijn strot krijgt. Dutchbat heeft gedurende drie dagen – 11, 12 en 13 juli – duizenden moslims tot de compound in Srebrenica toegelaten en er weer afgezet. Niks split second. Die moslims zijn over een met rode lijnen gemarkeerd pad de poort weer uitgeleid. Als dat niet was gebeurd, stelde de Hoge Raad, hadden in ieder geval de drie weggestuurde moslimmannen het overleefd, de andere mannen hadden 10 procent kans gehad te overleven. Daar kun je licht over doen, maar 10 procent is niet weinig als het gaat om leven of dood.

„Rutte sprak zaterdag ook van ‘gemakkelijke verwijten achteraf’ van ‘critici die zelf hoog en droog in het veilige Nederland zaten’. Onze premier doet alsof die uitspraak van de Hoge Raad nooit is gedaan. We zijn weer terug in 1995, toen ook niemand verantwoordelijk was voor de massamoord. Rutte had zich zaterdag kunnen excuseren voor het feit dat Dutch-bat onvoorbereid op pad is gestuurd. Maar hij had ook moeten zeggen: ‘De staat en Dutchbat hebben een paar ernstige fouten gemaakt, laten we dat niet vergeten.’”

Waarom blijven excuses aan de slachtoffers uit, denkt u?

„Het is niet zo dat excuses nog tot schadevergoedingen zouden kunnen leiden. Ik denk dat het een kwestie is van het eigen straatje schoon vegen. Na de uitspraak van de Hoge Raad in 2013 bood toenmalig minister Jeanine Hennis-Plasschaert bij de schadeonderhandelingen aan de betrokken families binnenskamers wel excuses aan. Maar dat is iets anders dan publiekelijk aan alle slachtoffers excuses aanbieden.”

Wat verbijstert u het meest?

„Dat Rutte een uitspraak van de Hoge Raad onder het tapijt schuift. We hebben het wel over genocide op 8.000 mensen. Die hebben wij niet gepleegd. Maar door grote fouten hebben wij daar wel toe bijgedragen. Rutte maakte het kleiner. ‘De wereld liet het op een verschrikkelijke manier afweten’, zei hij. Nee, Dutchbat liet het in Srebrenica afweten. De veteranen kregen zaterdag een ereteken van verdienste opgespeld. Hoe kun je dat geven aan militairen die anderen de dood insturen?”

Naschrift: waarvan akte…..