Wordt Katalin Karikó, mede-uitvindster van het Pfizer/Moderna-vaccin de 17e Hongaarse Nobelprijswinnaar?

Ja, ja, de Hongaren zijn er maar wat trots op, het Midden-Europese landje kent maar liefst 16 Nobelprijswinnaars, althans winnaars met een Hongaarse afkomst. (noot: veelal tevens van Joodse afkomst). Bekende namen zijn Elie Wiesel die de Nobelprijs voor de vrede – 1986 – mocht ontvangen en Imre Kertész, de Joods-Hongaarse schrijver die in 2004 werd geëerd mer de Nobelprijs voor de literatuur. O ja, en Milton Friedman natuurlijk, de Amerikaans/Joodse/Hongaarse econoom, de grondlegger van het monetarisme en één van de belangrijkste financiële adviseurs van Ronald Reagan…….

Veel Hongaren pronken richting buitenlanders met deze ’Nobelprijsveren’, alhoewel het deels natuurlijk wel het pronken betreft van iets anders. Namelijk van andermans veren…….Hoe dit ook zij, een kansrijke kandidate voor nominatie van de belangrijkste geneeskundeprijs heeft zich inmiddels gemeld, ene Katalin Karikó. Geboren te Szolnok, Hongarije en biochemicus – of is het biochemica? – van beroep. In 1985 werd ze van de universiteit van Szeged geschopt en nam de wijk naar de Verenigde Staten. Toen was ze al gefascineerd door RNA-onderzoek, maar de toenmalige wetenschap concentreerde zich meer op de raadselen van het menselijke DNA. (noot: DNA is de belangrijkste drager van erfelijke informatie, terwijl RNA essentieel is voor de regeling van cellulaire processen)

In 1985 werd ze meteen aangenomen op de universiteit van Philadelphia waar ze haar fascinatie voor het RNA ’macromolecuul’ mocht voortzetten. In 1997 ontmoette ze immunoloog Drew Weissman met wie ze de onderzoekingen naar het RNA-molecuul vervolgde. In 2005 was het zover, beide onderzoekers waren er in geslaagd een synthetisch RNA-molecuul in levend weefsel te implanteren zonder dat er van een immuunreactie sprake was. Die immuunreactie zou bij de Homo Sapiens namelijk wel eens fataal kunnen zijn, door een fatale ontstekings- of koortsreactie bijvoorbeeld.

Met deze vondst werd de basis gelegd voor de ontwikkeling van de Moderna/Pfizervaccins. Vanaf 2005 zouden deze ’niet door het menselijk lichaam gedetecteerde’ synthetische RNA-moleculen in de bovenarm van een mens kunnen worden ’geïnjecteerd’ met een bepaalde ’opdracht’. Bijvoorbeeld om het Coronavirus te elimineren. Uiteraard was voor daadwerkelijke implentatie van deze technologie nog veel werk te doen, dat een ’boost’ kreeg toen de Corona-pandemie de eerste slachtoffers begon te veroorzaken.

In feite was de bio-technologie al voorhanden, het moest alleen nog ’tailor-made’ gemaakt worden voor de bestrijding van het Coronavirus. Geen sinecure natuurlijk, omdat het ’schaven’ aan een vaccin normaliter jaren duurt en dan heb ik nog niet eens over de de verplichte testfase die bij elk te accorderen vaccin doorlopen moet worden. De werking van het zogenaamde mRNA-vaccin is inmiddels wereldwijd wel bewezen, dankzij Katalin Karikó en Drew Weissman.

De weg die Karikó naar dit succes heeft afgelegd was overigens nogal hobbelig. In Hongarije werd ze op de universiteit niet ondersteund, ze werd bovendien tegengewerkt door de Hongaarse geheime politie die van haar een ’verklikker’ wilde maken. Maar ook in de Verenigde Staten werd het haar op de universiteit niet gemakkelijk gemaakt, de RNA-technologie werd een ondergeschoven kindje wat erin resluteerde dat haar benoeming tot professor werd opgeschort. Ze mocht slechts door in de functie van onderzoeker. In 1995 kreeg ze zelf met serieuze gezondheidsproblemen te kampen, terwijl haar man in Hongarije verbleef waar hij moeite had om visa te organiseren voor Karikó’s eventuele reis naar haar ’homeland’. Desondanks vocht ze door, haar commentaar op de toenmalige gebeurtenissen: ’usually, at that point, people just say goodbye and leave because it’s so horrible’.

Inmiddels is Karikó in het trotse bezit van het ereburgerschap van de stad Szeged – oooh, ironie… – en senior vice-president bij BionTech RNA Pharmaceuticals. Bovendien is ze ook adjunct-professor aan de Universiteit van Pennsylvania. Alleen dat ’Nobelprijsje’ ontbreekt nog. Tja, ’het kan verkeren’ zei Bredero en dat geldt in hoge mate voor Katalin Karikó. Succes komt echter – meestal – niet zonder dat er van een voorafgaande ’struggle’ sprake is geweest. Kortom: Karikó is een karaktervolle vrouw waar alle burgers op deze aardbol trots op kunnen zijn. (noot: misschien is het daarom wel geen toeval dat haar dochter zich inmiddels tweevoudig Olympisch kampioene in de roeisport mag noemen. Het zit blijkbaar toch allemaal – deels – in de ’genen……..’)

Omschrijving van het ’Eureka-moment’ van Karikó nadat de eerste proef met het RNA-molecuul succesvol was verlopen:

’I was grabbing the air, I got so excited I was afraid that I might die or something’