Toch kan Rutte beter vertrekken. Maar Omtzigt ook!

Mark Rutte vecht als een leeuw voor van zijn politieke overleving, in het TV-programma Nieuwsuur ontvouwde hij zijn – volgens eigen zeggen – radicale plannen. Geen dichtgetimmerd regeerakkoord, meer dualisme in de Tweede kamer en daarbij doelde hij vooral op de ’middenpartijen’ die gewoontegetrouw in de coalitie plaatsnemen. Voor grote maatschappelijke akkoorden wil Rutte ’altijd eerst de Tweede Kamer een mandaat geven over de hoofdlijnen via een debat’. De ’radicale’ VVD-leider maakte zich hiernaast sterk voor een ’club tussen kabinet en Tweede Kamer die burgers helpt als zij een probleem hebben en er niet uitkomen met uitvoerende organisaties. De overheid krijgt dan weer een menselijker gezicht, en als dingen niet goed gaan, rapporteert die club ook aan de Kamer.’

Prachtige initiatieven, werkelijk hoeden af, maar hoe geloofwaardig klinkt dit allemaal uit de mond van de (demissionair) premier die het de afgelopen 10 jaar toch allemaal ietsjes anders heeft aangepakt. Dat geldt ook voor bijna al zijn collega-ministers die het monisme en het daarbij behorende ’dealtjes maken’ met de coalitie-fracties in de Tweede Kamer maar al te graag omarmden. Van een sterke hang naar dualisme was in de regeerakkoorden van de vorige Rutte-kabinetten maar bar weinig terug te vinden. Zeg maar ’nada’…..

En die club tussen kabinet en Tweede Kamer? Kiene ’windowdressing’ Mark, maar of daar de problemen mee worden opgelost? Die clubleden zijn geen gekozen volksvertegenwoordigers, bovendien krijgt de overheid zo nog meer vet op de ribben. Wat nu als die uitvoeringsinstanties zoals UWV nu eens beginnen met het integer en doelmatig uitvoeren van hun taak? En we hebben toch al een instituut dat als klachtenloket in het leven is geroepen? Beste Mark, heb je nog nooit van de Nationale Ombudsman gehoord?

Nieuwsuur-interviewster Mariëlle Tweebeeke sloeg de spijker op z’n kop door te constateren ’dat we dit gesprek niet hadden gevoerd als Kasja Ollongren niet die notities met ’positie Omtzigt, functie elders’ had laten fladderen’. Rutte antwoorde met zijn bekende toedekkende woordenstroom, een duidelijk antwoord gaf hij – uiteraard – niet. Bovendien was hij niet bereid zijn leugentjes toe te geven, de poel van niet-actieve en verkeerde herinneringen is dan wel niet die van verderf, maar heeft wel Alzheimertrekjes.

Het tragikomische van deze ’vervlogen herinneringen’ is dat dit Rutte-narratief niet meer werkt. Mark kenmerkt zich nu juist als iemand die precies weet hoe hij de zwakke punten van een collega of oppositielid kan uitbuiten. Natuurlijk helpt hierbij zijn elastieken woordkunstenarij, maar ook zijn dossierkennis. En voor dit laatste moet je toch over een redelijk functionerend geheugen beschikken……

Dan de sympathieke Pieter Omtzigt. Iedereen leeft met hem mee, de arme man zit overwerkt thuis door de massale tegenwerking die hij de afgelopen jaren heeft ervaren van het kabinet en in het bijzonder Mark Rutte. Maar dit is gedeeltelijk óók een narratief. Gedurende zijn strijd tegen het ’kabinetsbastion’ vond hij wel de tijd – deels tijdens de campagneperiode – om een boek te schrijven, ’een nieuw sociaal contract’ genaamd. Beetje pretentieus overigens, het ’sociaal contract’ van filosoof Jean-Jacques Rousseau was toch wel van een iets baanbrekender kaliber.

In plaats van aandacht aan de CDA-verkiezingscampagne te besteden besloot Omtzigt ook nog eens om zichzelf te promoten. Hij had zich als loyaal CDA’er ook volmondig achter lijsttrekker Wopke Hoekstra kunnen scharen. Of gewoon kunnen vertrekken uit de partij om terug te keren met een nieuwe partij, bijvoorbeeld LPO (Lijst Pieter Omtzigt). Of NSCP (Nieuw Sociaal Contract Partij)…… Omtzigt deed geen van beide en daar kun je dan ook vraagtekens bij plaatsen. Het is een beetje van twee walletjes eten en dat eindigt uiteindelijk vaak niet te positief.

Tja, Omtzigt zit nu al heel wat weekjes overwerkt thuis, maar blijft op de achtergrond een politiek sleutelfiguur. Ik ken zijn vrouw niet, maar dat zij voor manlief in de bres springt door te verklaren dat Mark Rutte geen geloofwaardig premier meer kán zijn, lijkt met nu niet zo productief. Rutte wil overigens graag met hem om tafel, daar is het tot nu toe echter niet van gekomen.

In Nieuwsuur benadrukte Rutte nogmaals dat hij asap met Omtzigt wil overleggen, hij had hem onlangs nog een SMS gestuurd. Het antwoord van Omtzigt liet niet lang op zich wachten. Via Twitter verklaarde hij: ’Mark Rutte heeft mij gisteren per SMS aangegeven dat hij een gesprek wil met mij, bij voorkeur as vrijdag. Ik heb geantwoord dat ik altijd tot een gesprek bereid ben, maar dat het op dit moment niet lukt dit soort gesprekken te voeren.’

Voormalig Amerikaans President Harry Truman was altijd goed voor aardige – aan hem toegeschreven – quotes, hierbij één van zijn bekendste: If you can’t stand the heat, get out of the kitchen’. Zeer van toepassing op Pieter Omtzigt ’nowadays’. Hij heeft zich – terecht – geliefd en gevreesd gemaakt in de politieke arena, bovendien heeft hij de discussie over een transparante bestuursstijl flink aangezwengeld. Dat ’nieuwe sociaal contract’ mag wat mij betreft zo snel mogelijk gesloten worden, maar de politieke realiteit is weerbarstiger. Omtzigt staat nu voor de ‘kitchen-keuze: kan en/of wil hij in dit krachtenspel (regerings)verantwoordelijkheid nemen of niet.

Zo niet, dan moet hij stante pede het CDA de rug toekeren en een nieuwe eigen partij beginnen. Zo ja, dan dient hij een paar ’ruwhuidige kikkers’ door te slikken en vanuit zijn positie in het nieuwe kabinet (radicale) veranderingen proberen door te voeren. De huidige situatie is niet alleen onhoudbaar voor Pieter Omtzigt zelf, maar voor de Nederlandse samenleving als geheel. Er is gewoon teveel werk aan de winkel, in de bijna post-Coronaperiode dienen politieke knopen te worden doorgehaakt. De behoefte aan een slagvaardig kabinet is groter dan ooit.  

Hoe gaat dat eruit zien, Mark Rutte en Pieter Omtzigt, samen in één kabinet? Na alle commotie en grote woorden zou dit een prachtig politiek compromis zijn, toch? Wel, ik zie dat anders, een dergelijk scenario kwalificeer ik toch meer als een (seksuele) anti-climax. Ik zeg het anders: een totaal ongeloofwaardige oplossing. Dat geldt overigens voor beide politici ’equally’.

Maar wat dan? Welnu, doorgaan met de coalitiepartners van het vorige kabinet met andere poppetjes, maar bovenal met een andere bestuursstijl. VVD’ster en huidig DSM bestuursvoorzitster Edith Schippers wordt de eerste vrouwelijke premier van Nederland en Renske Leijten (SP) wordt minister van sociale zaken. Hè, maar de SP treedt in deze optie toch niet toe tot het kabinet? Klopt, maar Renske zegt haar SP-lidmaatschap op en neemt als partijloos vakminister deel aan het nieuwe kabinet. Leijten was met Pieter Omtzigt dé klokkenluidster in de toeslagenaffaire, heeft gezag en wordt allerwege gerespecteerd. Terzijde: kan Lilian Marijnissen ook weer rustig ademhalen….

En Pieter? Meteen een nieuwe partij starten jongen! Het CDA is nu al een anachronisme, nog één kabinetsperiode en het is gedaan met de Christendemocraten. Een mooi afscheid toch? Ik hoor Dries van Agt van achter het behang al gniffelen…..

Tot slot verzoek ik bij deze Mark Rutte mij een uitnodiging – per SMS – te sturen waarin concreet de volgende vraag wordt gesteld: wilt U de nieuwe (in)formateur worden? Hierbij mijn telefoonnummer: 0666-666 666. De cijfercombinaties komen U wellicht bekend voor uit de Bijbel, meer specifiek uit het Boek der Openbaring……