Het Internet (WWW) bestaat 30 jaar. (G)een zegen voor de mensheid?

Vorig jaar viel me de volgende quote van iemand op, natuurlijk via een internetportaal: ’alleen al vanwege het feit dat Wikipedia bestaat is het goed dat internet is uitgevonden’. Ik weet niet meer van wie de uitspraak afkomstig is, maar deze kwam meteen in me op toen ik een artikel over het dertigjarige jubileum van het World Wide Web las. Natuurlijk kun je niet 100% vertrouwen op de informatie die te vinden is op de Wikipediapagina’s, maar voor velen is het een bron van (achter)grondinformatie die waardevolle kennis oplevert.

De Londenaar Tim Berners-Lee was de wegbereider van de digitale snelweg waarop dagelijks miljarden aardbewoners rondtoeren. Een wondelijke digitale wereld waarvan jongeren zich niet eens kunnen voorstellen dat wij ’ouderen’ ooit nog op een andere (informatie)planeet leefden. Één met ratelende fax-machientjes en voor de introductie hiervan met de telex en telegrammetjes…… En papieren kranten natuurlijk, van de Telegraaf kreeg je altijd smoezelige grijs/zwarte vingers. Die smoezeligheid is bij de ’krant van wakker Nederland’ gebleven, ik durf mijn computerscherm echt niet aan te raken als ik op Telegraaf.nl klik…..

Berners-Lee had het visioen dat wetenschappers tot in alle uithoeken via één computerplatform informatie met elkaar zouden kunnen delen. ’The great dream’ van de Londenaar ging in vervulling, hij gaf het internet zelfs vrij aan gewone burgermanstypes zoals U en ik. Afgezien van het feit dat Berners-Lee hier geen sou aan verdiende denk ik dat hij zich vooraf wel twee keer bedacht zou hebben, gezien het huidige ge(mis)bruik van dit krachtige communicatie/informatiemedium. De ’big tech’-bedrijven zijn ermee weggelopen gevolgd door regeringen en veiligheidsdiensten die de privacy van alle gebruikers stelselmatig schenden.

Net als de meeste mensen was ik in het begin lyrisch over de mogelijkheid om snel de informatie te vinden waarnaar je op zoek bent, of een internetspelletje te spelen, of diverse digitale kranten te lezen. Meer en meer kennis geeft automatisch meer macht aan de burgers, die op deze manier hun parlementen en regeringen beter zouden kunnen controleren. Met andere woorden: zelfs de democratische ontwikkeling in de wereld zou een nieuwe ’boost’ krijgen.

Maar waar staan we na dertig jaar? We hebben informatie over ons (private) leven zonder slag of stoot én gratis en voor niets ter beschikking gesteld aan de Googles, Facebooks en Apples van deze nieuwe digitale wereld. Die ons inmiddels persoonlijk kunnen dirigeren welke producten en diensten we moeten kopen. Een natte droom van elke marketeer, vooral degene die werkzaam is bij een multinational. Maar dit is nog relatief onschuldig in vergelijking met het manipuleren van de internet-burger op het gebied van informatieverstrekking. Facebook bijvoorbeeld ’leeft van clicks’, of die nu gegenereerd worden op basis van ’fakenews’ of niet interesseert Mark Zuckerberg geen (suiker)biet. Het effect van deze tactiek – die inmiddels wordt doorgevoerd op basis van algoritmes en kunstmatige intelligentie – is dat de argeloze burger in een ’des(mis)informatie-tunnel’ terecht komt. Die bijzonder nauw is, bovendien gloort er geen licht aan het einde….

Google voert deze ’tunnelstrategie’ ook uitermate geraffineerd uit. Ik zal U een voorbeeld geven. Mijn persoonlijke opvatting is dat kernenergie een onmisbaar (energie)onderdeel vormt in de strijd tegen klimaatverandering en verdere opwarming van de aarde. Ook als de oplossing peperduur is – wat is ’duur’ trouwens? – in vergelijking met andere vormen van ’groene energie’ blijf ik voor het uitbreiden van het aantal kerncentrales in de wereld. U hoeft het uiteraard niet met me eens te zijn, maar daar gaat het in dit voorbeeld even niet om.

Laatst stond er een artikel in de NRC waarvan de kop me al niet beviel, kernernergie zou geen oplossing zijn vanwege de lange constructietijd en de hoge kosten. Op het moment van lezen slaat de cognitieve dissonantie toe. Ik voel me niet ’senang’ bij deze kop, omdat deze tegen mijn overtuiging ingaat. Wat is de reflex? Het artikel lees ik nog maar even niet, liever ’scroll’ ik eerst naar een ander artikel (bijvoorbeeld dat Lionel Messi vertrekt bij Barcelona. (Overigens, van dit artikel kreeg ik als Barcelona-fan ook al geen lekker gevoel). Later op de avond moet ik me er echt toe zetten om het aangehaalde NRC-artikel te lezen. Met andere woorden: ik was al bijna de nauwe tunnel ingegaan…..

Op deze standaard attitude van bijna elk mens spelen de ’big tech’-bedrijven handig en boosaardig in. Gaat U maar eens googlen op ’9/11 conspiracy theories’ of typ dezelfde tekst in op Youtube. U zult letterlijk worden doodgegooid met de meest wonderlijke samenzweringstheorieën die nog niet in Uw stoutste droom kunnen voorkomen.  Na een klik op het eerste filmpje ontwaar ik in de rechterbalk met geadviseerde filmpjes tevens ééntje die een samenzwering achter de verspreiding van het Coronavirus veronderstelt. Veel mensen laten zich gewillig in deze mis(des)informatietunnel trekken. Vooral onzekere en bange mensen die vervolgens door de overstelpende bullshit vanzelf paranoia worden. En activistisch.

Ziedaar de ’wappies’ die vol overtuiging staan te demonstreren op het Haagse Malieveld, de baarlijke nonsens die ze uitkramen hebben ze zonder uitzondering uit die mis(des)informatie-tunnel gegrabbeld. De standaard menselijke attutude heeft nog een ernstig bijkomend nadeel: hoe verder iemand in de donkere tunnel terechtkomt, hoe moeilijker het wordt om nog te communiceren met een dergelijk persoon. Zo worden (mijn) meningen vanzelf feiten. Tja, U herkent deze uitspraak natuurlijk, Thierry Baudet is klaarblijkelijk al kilometersver in de tunnel verstrikt geraakt.

Internetbedenker Berners-Lee  ziet deze levensgevaarlijke ontwikkeling glashelder en daarom gooit hij het nu over een andere boeg. Hij richtte onlangs de start up Inrupt op. De nieuwe webtechnologie – Solid genaamd – moet het internet in zijn huidige vorm ’op z’n kop zetten’. In het kort komt het er op neer dat gebruikers de uitsluitende zeggenschap krijgen over al hun persoonlijke data. ’Solid verandert het huidige model waarbij gebruikers hun persoonlijke data aan digitale reuzen moeten overhandigen in ruil voor ogenschijnlijke waarde’. Een prachtig (nieuw) visioen van de internetpionier, de vraag is of huidige internetgebruikers in de toekomst massaal voor de oplossing van Berners-Lee zullen kiezen.

Wat zegt U, dat wil toch iedereen? Welnu, daar ben ik nog niet zo zeker van, velen hebben helemaal niet in de gaten dat ze hun hele hebben en houden op de digitale straat hebben gezet. Er zijn er zelfs die beweren dat ze niets te verbergen hebben, ‘dus de Zuckerbergs en geheime diensten doen maar wat ze niet laten kunnen‘. Hoe vaak heb ik deze naïeve opvatting wel niet gehoord! Mijn standaardreactie is altijd de volgende: zou U het prettig vinden als op straat zou komen te liggen welke schade U heeft veroorzaakt in de laatste 10 jaar, in verband met verkeersongelukjes, botsingen en dergelijke? Het zou namelijk best eens kunnen dat Uw autoverzekeringspremie bij verlenging van Uw contract er strakjes heel anders gaat uitzien. De uitweg dat er dan een andere verzekeringsboer het contract wel overneemt gaat niet op, want die kent Uw (beetje) roekeloze rijgedrag ook al. Over Uw medisch dossier (dat ook al bekend is bij ALLE  ziektekostenverzekeraars) heb ik het maar even niet…..

Maar er is nog een veel grotere horde voor Berners-Lee te nemen en dat is natuurlijk de ’big tech-horde’. De internetpionier meldt desgevraagd dat hij uiteraard niet met Facebook en Google praat over de introductie van zijn nieuwe internetconcept. ’Wij vragen hun toestemming niet’ zegt hij vastberaden. Zeer sympathiek, maar of hij deze ’internettunnel-lieden’ buiten de deur kan houden vraag ik mij af. Alles, maar dan ook alles zullen ze in het werk stellen om ’Solid’ te torpederen en te saboteren. Daarbij handig gebruik makend van hun lobbycapaciteit en die is immens. De poen klotst bij de big tech immers tegen de plinten op, altijd handig in Brussel. Of Washington. Want: ’money makes the world go round’

En mochten moneten alsnog onvoldoende zijn om regeringen over de streep te trekken, dan laten Jeff Bezos en Zuckerberg toch gewoon Berners-Lee’s computers ’crashen’ met behulp van Noord-Koreaanse hackers. Mocht dit ook nog niet genoeg zijn dan moet er maar iets anders ’crashen’, bijvoorbeeld Berners-Lee’s schedel…..

The further a society drifts from truth the more it will hate those who speak it. (George Orwell, 1903 – 1950)