De Hongaarse en Hollandse Wekker. De Hongaarse rinkelt eerder…….

Opstaan, het is al vijf uur geweest! Lig je als Hongaars meisje/jongetje nog lekker te dromen over madeliefjes – in geval van jongetjes – of over de laatste stoere knokfilm van Sylvester Stallone – in het geval van meisjes – of je moet alweer uit de veren. ’School’ begint op sommige dagen niet om 8 uur ’s morgens maar een uur eerder, het zogenaamde ’nulde’ uur. Vaak wordt les gegeven tot 4 uur in de middag waarna de meestal met rugzak bepakte leerlingen weer naar huis mogen keren. Met een beetje pech volgt eerst nog een busrit – van soms wel om en nabij een uur – over hobbelige straten. Thuisgekomen wacht meteen een berg huiswerk, de dagelijkse aflevering van de Hongaarse Sesamstraat – Kossuth utca – moeten veel jongelingen aan zich voorbij laten gaan. Wat zegt U? Dat Hongaarse kinderprogramma kent U niet? Ik ook niet, net zo min als veel Nederlandstalige kinderen Sesamstraat alleen nog maar in geschiedenisboekjes zullen kunnen vinden in de toekomst. Of zelfs daar niet……

’It’s a hard life for the Young ones in Hungary’ lijkt het op het eerste gezicht. Tja, in de schoolperiode is het ’afzien’ geblazen, maar daar staat tegenover dat de zomervakantie op de meeste Hongaarse scholen reeds half juni begint. De leerlingen worden vervolgens pas begin september verwacht om weer in de schoolbanken plaats te nemen. Voor hun ouders is deze weelde niet weggelegd, zij werken waarschijnlijk allebei en nog steeds is het gebruikelijk dat een Hongaar(se) meer dan één baan heeft. Dus vroeg opstaan – ook in de zomerperiode – blijft onontkoombaar. Het gemiddelde Hongaarse gezin kan zich tegenwoordig wel een vakantie(tje) veroorloven, want hoe je het wendt of keert, het ’Orbáneske’ economisch beleid heeft wel zijn vruchten – paprika’s – afgeworpen.

In de negentiger jaren van de vorige eeuw kon ik in Nederland regelmatig een kanon afschieten als ik om 8 uur in de ochtend voor het koffieautomaat – op kantoor – gezellig een praatje met mezelf maakte. Tot overmaat van ramp smaakte de koffie meestal ook naar ’iets’, maar ik kan die smaak nog steeds maar moeilijk omschrijven. In ieder geval niet naar koffie, zoveel is zeker. Om 9 uur druppelden de eerste collega’s binnen die snel hun kantoordeur dichtgooiden waarna je – starend in de bruine smurrie van je plastic koffiebekertje – plotseling een ’kantoordeursticker’ met de volgende tekst ontwaarde: ’voor de koffie niet zeuren’. Volledig gedesillusioneerd sjokte je naar je eigen duffe bureau waar de penetrante vieze ontsmettingslucht van de schoonmaak van de vorige avond met zelfs wijd geopende ramen niet weg te krijgen was. Om 12 uur plaatste je jezelf in de rij van collega’s die als robotgestuurden naar de van spruitjeslucht bezwangerde kantine op weg waren.

Voorgaande ’story’ is misschien ’ietwat’ overdreven, ik maak echter een wedje dat velen van U persoonlijke aanknopingspunten vinden… In Hongarije zit men vaak al om 7 uur achter de ’desk’ met een espressokoffie voor de snuit. Veel Hongaren drinken voor dag en dauw hun eerste kopje koffie, daarna nog één en dan is het meestal gebeurd voor de rest van de dag. De onvermijdelijke komst van Amerikaanse ketens als Starbucks en andere soorten van Amerikaanse food/drinksblubber hebben de traditionele koffieconsumptie van de Hongaar wel veranderd. ’Café latte’ – zogenaamd op z’n Italiaans – wordt nu regelmatig ook rond het middaguur genuttigd. Vroeger kreeg je ongeveer dezelfde kwaliteit in de ’tejcsárda’, de melkkroeg dus. Met één groot verschil: de prijs was – ook relatief – een stuk lager. Ach, het overnemen van dit vulgaire Amerikaans snobisme heeft een prijs die Hongaren – maar ook Nederlanders – graag betalen…..

Terug naar het krieken van de dag. Doorgaans is het in Hongarije vroeger licht dan in Nederland. Ook dit is een belangrijke reden waarom het leven eerder begint in Magyarenland. En natuurlijk is er nog steeds de erfenis uit de communistische tijd. Kameraden werken zich – per definitie – uit de naad voor de communistische heilstaat, helemaal wanneer er ’verklikkers’ in de buurt zijn die je graag aansporen een minuutje eerder op het werk aan te komen. De keerzijde van de medaille is dat Hongaren al redelijk vroeg in de middag de kuierlatten kunnen nemen. In Nederland zit je om vier ’s middags nog gewoon achter je bureau naar buiten te staren. Om 5 uur trek je je regenjas aan – het zal namelijk wel weer miezeren – en duik je in de donkerte. In januari overkwam het me in Nederland geregeld dat ik in het donker op kantoor aankwam en in het duister weer ’op huus’ aanging. In de tussenperiode was het enige dat de kantoorruimte verlichtte afkomstig van een bepaald type buis: TL, ofwel Tube Luminescent. Een romantischer licht kan ik me niet voorstellen, maar niet heus…

’s morgens rinkelt de wekker in de Hongaarse slaapkamer alweer om 5 uur, in Nederland slaapt men nog door tot zo rond 7 uur. Als het een gezonde slaap betreft geniet ’den Hollander’ van zijn REM-slaap in de periode van 5 tot 7 uur. ’Dreamtime’ dus. een klein voorbeeldje van zo’n Nederlandse droom: heerlijk zonnen met een cocktail op het bovendek van een cruiseschip, om vervolgens naar de hut gecommandeerd te worden vanwege de uitbraak van het Coronavirus.

En hoe ziet de gemiddelde Hongaarse REM-slaap eruit? Die wordt om 5 uur ’s ochtends abrupt ’afgeremd’. Maar op welk punt bevond zich de droom van János of Marika bij het piepen van de wekker? Op het moment dat János zijn BMW, nieuwste SUV-versie in ontvangst nam. Die bolide  wil namelijk elke Hongaarse man. En Marika? Die stond op dat moment naast János’ BMW om hem voorgoed uit te zwaaien. Vroem, vroem en weg was János. Om nooit meer terug tekomen. Zo’n zoete droom wenst zich elke Hongaarse echtgenote……..

In de dromen en in de liefde is niets onmogelijk. (János Arany, Hongaars schrijver 1817 – 1882)