Careless whispering George

Georgios Kyriacos Panayiotou – George Michael – bevindt zich alweer ruim een jaar bij ’cowboys and angels’ in een andere dimensie. Bij mij veroorzaakte het bericht van zijn overlijden net zo’n schokreactie als de dood van Amy Winehouse. Alleen betrof het hier een leeftijdgenoot die ik vanaf het begin van zijn muziekloopbaan met interesse en bewondering gevolgd heb.

Het eerste nummer dat ik bewust beluisterde was ’club tropicana’ – van de formatie Wham! – dat van een oorspronkelijke sprankeling is. Als ik het nu opzet roept het meteen zin in een daverend cocktailfeest op. De periode Wham! was er één van plezier, lol en feestjes, alhoewel het boze en verongelijkte ’everything she wants’ al aangaf dat George veel meer in zijn mars had. Zelfs in de videoclip komt zijn authentieke boosheid tot uiting wanneer hij zijn ’vrouw’ beticht van plat materialisme. Natuurlijk was de Wham!-voorman een mooie mediterrane verschijning, enigszins dandy-achtig en de sensibiliteit was toen al van zijn gezicht af te lezen. Het vermoeden dat zijn seksuele geaardheid tevens andere kanten zou kunnen hebben begon ik te vermoeden toen ik de videoclip ’wake me up before You go go’ voor de eerste keer zag. In de periode van Wham! had George al individuele uitstapjes  – nou ja, zevenmijlsstappen  – met het hartverscheurende ’a different corner’ , wellicht een beetje zoet aangezet, maar een ’tearjerker’ van formaat.

En uiteraard de iconische song ’careless whisper’ was DE voorbode van zijn individuele muzikale ontwikkeling. De basis van ’careless whisper’ werd gelegd tijdens een busrit. George herinnerde zich nog precies het moment waarop de saxofoonrif in hem opkwam, vervolgens was het tekst bedenken en uitwerken. Je zou bijna aan een hemelse ingeving denken. In ieder geval moet de geniale George wel een oude ziel hebben, ’careless whisper’ schreef hij op twintigjarige leeftijd, zondermeer een tijdloze creatie. IJdelheid was de voorman van Wham! niet vreemd, hij was dermate ontevreden over zijn kapsel tijdens de opname van de videoclip dat hij zijn zus naar Amerika liet overkomen om het te perfectioneren. In maar liefst 25 landen haalde hij de nummer één positie met careless whisper, wat vermoedelijk het einde van Wham! heeft bespoedigd. Maar niet nadat een ’grande finale’ werd afgeleverd met het nummer ’edge of heaven’, zelfs Frits Spits – destijds met zijn avondspits DE autoriteit op het gebied van popmuziek – was lyrisch over dit muzikale spekstakelstuk.

O ja, laten we uit de Wham! periode niet het sfeerrijke ’last christmas’ vergeten, volgens mij heeft deze kerstsong de meeste nummer één noteringen op diverse kerstlijsten.  Samen met ’driving home for christmas’ van Chris Rea verkeer je meteen in je allerbeste kersthumeur. Voor zijn videoclip zouden Oostenrijk en al die andere Alpenlanden alsnog miljoenen euro’s moeten overmaken voor de gratis wintersport-reclame die hij zo stijlvol heeft gemaakt.

Na de Wham! tijd was het eventjes zoeken voor George, ik vermoed dat het duet met Aretha Franklin, ’knew You were waiting’ mede ingegeven werd door commerciële redenen, waarschijnlijk om de aandacht voor het fenomeen George bij het publiek vast te houden. Het resultaat was een aardig liedje – niet meer dan dat – zonder enige interactie tussen de twee artiesten. Dit kon ook niet anders, want het is seperaat door de twee ingezongen, direct contact is er niet geweest en zoiets is bij muziek direct voelbaar. Toch werd een grammy award uitgereikt voor dit duet, geen sterk optreden van de jury.

Het eerste album ’faith’ was meteen een groot succes, het was de tijd waarin de macho-typing van George werd benadrukt. Spijkerbroek, laarzen, diep uitgeneden shirt om zijn borsthaar te benadrukken, hippe leren jas, opzichtige kruisoorbel, hoornen zonnebril en kortgetrimde baard. Ik weet niet zeker of de – toen – macho George dat allemaal zelf bedacht heeft. Niets was aan de aandacht voor de ’imagebuilding’ ontglipt, hier moet volgens mij tevens een aalgladde marketingmosquito een rol gespeeld hebben. Het nummer ’I want Your sex’ werd de grootste hit van het album, terwijl het – ironisch – muzikaal de minste was. De reden van het succes was dat veel  gereformeerde (inter)nationale radiostations controversiële boodschappen in de song meenden te ontdekken en kondigden dus een boycot af. Ziehier, het succes was geboren! Overigens bevat de tekst een passage waarin het volgende wordt gezongen: ’sex is best when it’s one on one’. Volgens mij zou zelfs de huidige Paus hier zijn handtekening onder zetten. Zonder uitzondering zijn alle andere songs op het album ’faith’ van veel betere kwaliteit, waarop wat mij betreft ’father figure’ en ’one more try’ eruit springen.

In 1990 bracht George wat mij betreft zijn eerste meesterwerk ’listen without prejudice’ uit met zonder uizondering allemaal juweeltjes zoals ’cowboys and angels’ en ’they won’t go when I go’. De verkoop viel echter tegen, ’maar’ 8 miljoen exemplaren tegen 20 miljoen voor het album ’faith’. Uiteraard moesten de ’oude’ fans erg wennen aan de nieuwe stijl, de titel geeft zelfs de indruk dat George zich vooraf reeds bij zijn fans wil verontschuldigen voor zijn nieuw ingeslagen weg. Zijn twijfel komt bijvoorbeeld sterk naar voren in ’cowboys and angels’: ’ why should I imagine that I’d have something to say’. Hij schudde definitief zijn ’machoveren’ van zich af, de eerste schil was afgepeld. Het vervolg op het meesterwerk bleef uit door een juridische clash met Sony waarmee hij op 18-jarige leeftijd een wurgcontract had gesloten. Pech ja, voor George dat hij net meerderjarig was bij ondertekening maar daar hadden die Sony platenpluggers natuurlijk geen boodschap aan. Pas in 1994 werd het conflict in der minne geschikt, nog altijd neem ik dat die Jappen kwalijk.

Gelukkig zat George in de tussentijd niet helemaal stil. Hij nam een duet op met Elton John – een song uit 1974 van de oude vos – getiteld ’don’t let he sun go down on me’ dat één op één van toepassing was op zijn conflict met de Japanse haaien van Sony. Via een bepaalde liefdadigheidsconstructie bracht hij in deze gedwongen rustperiode nog een track uit ’too funky’ genaamd met een ’auslese’ van een aantal vriendinnen/modellen in de videoclip zoals Linda Evangelista. Het leek wel of George nog even van de mooiste vrouwen wilde proeven voor hij definitief afscheid van ze zou nemen. Het hoogtepunt in deze fase was het tributeconcert voor Freddie Mercury, waar hij de zangpartij van ’somebody to love’ voor zijn rekening nam. Een dergelijke interactie met het publiek is werkelijk een zeldzaamheid, George kreeg het voor elkaar. Maar niet alleen dat, zijn muzikaliteit, zijn stem, zijn timing….., het was duidelijk dat hier een genie aan het werk was. Helaas meldde de Nederlandse commentator van dienst – gelukkig ben ik zijn naam vergeten – dat die Michael toch nog wel een beetje zingen kan, dat had hij toch niet verwacht. In deze tijd zou ik tegen zo’n prul zeggen: ga toch lekker bij dat grachtengordelprogramma van Matthijs van Nieuwkerk naar die vals zingende ’would be’ zangeres Roxeanne Hazes luisteren, maar val ons niet lastig met je gezwets. Ik dwaal af. Er zijn weinig hits die op de popzenders around the world ’live’ worden afgespeeld. maar deze versie van ’somebody to love’ is er één van. Sterker nog, ik hoor ’m nog regelmatig op de radio voorbij komen. Het intrieste van het concert –  een aubade aan een grote popster die aan Aids was overleden –  was dat George sinds korte tijd wist dat zijn vriend Anselmo Feleppa tevens aan de dodelijke ziekze leed. Dit feit en de situatie dat George nog niet uit de kast was gekomen – zelf zijn familie en vrienden waren nog niet op de hoogte van zijn homoseksualiteit – dreef hem in een zoals hij zei ’crazy isolation’. De weltschmerz was van zijn gezicht af te lezen, geen wonder dat hij in aanraking kwam met verdovende middelen.

Nadat in 1994 een deal werd gesloten met de gifoctopussen van Sony kon George zijn carriere continueren onder een nieuw label. Hij creëerde zijn tweede meesterwerk ’older’ dat wat mij betreft van nog hogere kwaliteit is dan ’listen without prejudice’. Hij haalde zijn gram op de Jappen door met dit album een ’smashing verkoopsucces’ te halen, het nummer ’fast love’ haalde zelfs een MTV-award. Één van de meest besproken nummers op het album was natuurlijk ’jesus to a child’ een liefdesverklaring aan zijn aan aids overleden vriend Anselmo. Sommigen vinden het van een overdreven sentimentaliteit getuigen, in elk ander geval zou ik het daar mee eens zijn, behalve bij George. Mijn favorieten van ’older’ zijn ’star people’, ’spinning the wheel’ en ’the strangest thing’. Dit laatste nummer is na ’careless whisper’ absoluut de zilveren medaillewinnaar. een stijlvolle psychedelische diamant, die nog geslepen moest worden, George had zijn ’ coming out’ immers nog niet wereldkundig gemaakt.  ’Lead me to some peaceful land that I cannot find inside my head’ één van de vele openbaringen in deze muziekreis die George ons in zijn hoofd laat maken waarin hij zich van zijn meest gevoelige en onzekere kant laat zien.

Zijn publieke ’coming out’ in 1997 was niet eens sensationeel nieuws in de (roddel)pers, enerzijds omdat het reeds een publiek geheim betrof, anderzijds omdat vele artiesten/kunstenaars hem reeds voorgingen, waaronder Boy George van Culture Club. Deze excentrieke zanger verweet hem zelfs niet eerder voor zijn geaardheid te zijn  uitgekomen, in plaats daarvan hing hij – volgens Boy George – de cryptohomo uit die voor de bühne de playboyrol speelde. Sensationeel was wel zijn arrestatie in Beverly Hills voor ontuchtige handelingen met een under cover agent, die volgens George de hele scene zelf had uitgelokt door met zijn klok- en klepelspel te koop te lopen. De internationale roddelmedia maten het voorval breed uit, dit is in het collectieve geheugen het moment dat George ontmaskerd werd als homoseksueel. Niets is minder waar, een half jaar daarvoor had hij zijn seksuele voorkeur zelf al gemeld tijdens een keurig interview.

Hij zou nog vaak in het nieuws komen met zijn seksuele escapades, op enig moment was hij aardig ’los’ als promiscue homo die zich zelfs niet schaamde om te getuigen over betaalde seks. Over hoerenloperij had hij een heel aardige quote: ’You don’t pay an escort for sex, what You really pay an escort for is to leave after de sex’, daar is over nagedacht. George heeft veel uitspraken gedaan over seksualiteit en zijn seksuele gedragingen. De mooiste ’by far’ vind ik: ’I have never thougt about my sexuality being right or wrong. To me it has always been a case of finding the right person’. Kijk, dat is de kern waarom het gaat, daar kunnen Rooms-Katholieke en Islamitische ’gelovigen’ een puntje aan zuigen als ze weer hun ’crap’ uitkramen over homoseksualiteit. Grappig is dat George de scene met de under cover agent artistiek en commercieel heeft uitgebuit in het nummer ’outside’, de videoclip eindigt met twee zoenende politiemannen, hilarisch!

Na het album ’older’ heeft George nog fantastische muziek afgeleverd, maar naar mijn bescheiden mening was hij zijn artistieke hoogtepunt voorbij. Het album ’patience’ uit 2004 is van hoog niveau, vooral de song ’Freek! 04’ spreekt aan – prima clubmuziek – maar helaas was ’shoot the dog’, een aanklacht tegen het schoothondjesgedrag van Tony blair jegens George Bush omtrent de Irakoorlog, een muzikale mistune. Tja, op deze manier kwam de boodschap aan zijn premier Blair niet echt aan.

George was ook een uitstekende coverartiest, meestal zijn covers van surrogaatniveau, maar zijn vertolking  van Bonnie Raitt’s ’I can’t make You love me’ getuigt van een diepe doorleving van de betekenis van de song.  ’Sexual healing’ gecovered van – uiteraard – Marvin Gaye is technisch perfect uitgevoerd maar volgens mij is dit nummer op de leest geschoeid van een zwarte man, nice try George. Na 2004 heeft George muzikaal  – in vergelijking met zijn capaciteit – geen bergen meer verzet, eigenlijk kwam het neer op een verzamel-CD en een live-CD. De hoofdreden voor deze artistieke terugval heeft waarschijnlijk te maken met zwaar drugs- en alcoholmisbruik. Veelvuldig zijn de berichten over George’s crackmisbruik, ja als je daaraan verslaafd raakt is het einde letterlijk zoek. In 2011 kreeg hij al een soort ultieme waarschuwing – om zijn leven te redden werd zelfs een luchtpijpsnede aangebracht – , maar het was niet een dieptepunt waaruit George zich kon oprichten. Van een tragikomisch niveau is de scene waarbij hij met zijn auto – in kennelijke toestand – de voorgevel van fotoketen Snappy Snaps ramde. Daar zal wel enig fotobewijs van getoond zijn aan de edelachtbare rechters. Verder en verder zakte het voormalige tiener- en sexidool weg in de poel van die ellendige drugs, de laatste foto’s van hem zijn ontluisterend, een vadsig opgeblazen hoofd, alle hoop vervlogen. Vergelijk dat met de glossy opnames uit zijn glorietijd, het leven is inderdaad vergankelijk. Uiteindelijk gaven zijn lever en hart er de brui aan, de kruik gaat net zolang te water tot hij barst.

George vermaakte ons met vrolijke dansnummers, vertolkte omfloerste lovesongs en jazzy- en soulachtige creaties, maar zijn muziek was ook blues, een ander soort blues, maar wel één van een uitzonderlijke klasse. Ik hoop dat George in die andere dimensie eindelijk vrij en echt ’careless’ kan fluisteren, want die staat van innerlijke vrede heeft hij op dit ondermaanse helaas nooit bereikt. Op twintigjare leeftijd voorzag hij zijn eigen lotsbestemming al:

there is no comfort in the truth, pain is all You’ll find………..