Wit-Rusland: van de (Loekasjenko)regen in de (Poetin)drup?

Oude Sovjettijden herleven in de laatste satellietstaat van Rusland. De verrassende – voormalige – oppositiekandidate voor het presidentschap Svetlana Tichanovskaja heeft razendsnel de wijk genomen naar Litouwen, na een ’indringend’ verblijf in de burelen van de Wit-Russische kiescommissie.

Svetlana was daar met een paar van haar medestanders naar toe getogen om officieel een klacht in te dienen tegen de uitkomst van de Wit-Russische presidentsverkiezingen. Volgens de ’officiële’ uitslag had Loekasjenko deze met meer dan 80 % van de stemmen glansrijk gewonnen. Overigens na correctie, hè, want na de eerste telling werd de 80 % net niet gehaald…. Anachronistisch, zo komt deze ganse communicatie op me over, het lijkt wel op het stramien van 40/50 jaar geleden. Het is één op één te vergelijken met de pro forma verkiezingen in de DDR, waar ene Erich Honecker van 1971 tot 1989 de scepter zwaaide. Of elk ander voormalig Sovjet-Russische satellietstaat.

Overigens maakte Loekasjenko het in wit-Rusland in het verleden nog veel bonter, hij won de presidentsverkiezingen al eens met meer dan 100% van de stemmen. Overleden burgers mochten – postuum – bij volmacht namelijk ook hun stem nog uit laten brengen. Een famielid leverde op deze manier regelmatig twee of meer stembiljetten in waarop natuurlijk maar één naam gestenciled was. Ideetje voor Nederland misschien, dat postume stemmen? Ik schat dat de wat oudere CDA-Tweede Kamerleden hier nog wel voor te porren zouden zijn ook. Overleden CDA’ers die vanuit hun Christelijke hemel naar de stembus gaan, ik zie de cartoon al voor me. Wint die Hugo de Jonge met zijn ’hippe’ schoenen alsnog de verkiezingen. En Rutte dan? Tja, die kan het wel schudden, want de meeste heengegane VVD’ers hebben niet aangeklopt bij Petrus’ hemelpoort. Vanwege hun a-religieuze achtergrond zijn ze niet opgenomen in het rijk der hemelen, zij vervolgen hun zielereis in de vorm van ’stardust’. Dus die hemelse stembus blijft voor hen onbereikbaar…

Alle veiligheidsdiensknuppels en rubberen kogels op een stokje, wat er in Wit-Rusland momenteel gaande is tart iedere beschrijving. Huisvrouw Tichanovskaja nam de handdoek op toen haar man in de (isoleer)cel werd gedonderd, zijn blog werd iets te populair. En toen hij zich ook nog kandidaat wilde stellen voor het presidentschap was de boot aan. Over en sluiten voor hem en andere serieuze kandidaten totdat zijn vrouw als een duveltje uit een doosje ten tonele verscheen.

Een ’huisvrouw’ en moeder van haar kroost die het overneemt van haar uitgeschakelde echtgenoot. Als dat niet sympathiek is? Bovendien beloofde Svetlana dat ze bij een overwinning nieuwe verkiezingen zal uitschrijven, daarmee ruim baan makend voor democratische (professionele) politici. Tja, Loekasjenko had buiten deze ’waard(in)’ gerekend. De enige optie die hem ter beschikking stond was/is de repressie nog een tandje hoger te zetten.

Het resultaat zien we nu dagelijks op TV, demonstranten die bruut worden in elkaar gebeukt, met (rubberen) kogels beschoten en met veel geweld de arrestantenbus in worden geslagen. Zelfs buitenlandse journalisten moeten het ontgelden, een NRC-journaliste werd bijvoorbeeld in haar been getroffen. Loekasjenko bezwoer op de staatstelevisie dat hij een Oekraïens Maidan nooit zal accepteren, maar volgens mij zijn er op veel plekken in de hoofdstad Minsk al diverse Maidans gaande….

Terug naar Tichanovskaya. Op een lederen uitziende bank – waarschijnlijk ten kantore van de kiescommissie – sprak ze de Wit-Russen van papier toe. Kern van haar boodschap was de verkiezingsuitslag te accepteren en het verzet op te geven. Zal Loekasjenko een ’Khashoggi’ scenario hebben overwogen? Waarschijnlijk werd dat de oud Kolchozdirecteur te gortig, bovendien, het eenvoudigweg bedreigen van de ’huisvrouw’ Svetlana zou toch wel effect hebben? Ja, dat had het, Tichanovskaya vluchtte na haar gedwongen toespraak naar Litouwen waar ze in een videoboodschap het betreurde dat ze toch niet de sterke vrouw was die ze zich had voorgesteld.

Dit laatste is natuurlijk ABSOLUUT niet waar, sterker nog, een doorsnee vrouw uit Minsk heeft het aangedurfd de dictatoriale autoriteiten uit te dagen. Daarmee heeft ze haar moed meer dan bewezen, niemand kan haar verwijten dat ze voor de veiligheid van haar gezin kiest. Of misschien wel (schijn)veiligheid, want met die bruut van een Loekasjenko kun je alles verwachten.

Maar ja, wat nu? Waarschijnlijk zal het in Wit-Rusland nog wel even onrustig blijven, maar uiteindelijk zullen de snoeiharde KGB’ers, veiligheidsagenten en andere ongure misdadige types het volk er wel onder krijgen.(noot: natuurlijk hoop ik dat ik ongelijk krijg). De Wit-Russische economie is sterk afhankelijk van de Russische en Poetin zal de verwachte (economische) chaos maximaal proberen uit te buiten. Of beter gezegd: uit te roken. Poetin’s uiteindelijke doel is het annexeren van Wit-Rusland, maar het proces ’daarnaar toe’ moet niet al te zeer in het oog springen van die kritische West-Europeanen, de EU en de Verenigde Staten. Zachies an, dan breekt het lijntje niet hoor je Poetin denken.

Een opvolger zal Loekasjenko op termijn zeker krijgen en die termijn lijkt nu aardig te zijn ingekort. Svetlana zal waarschijnlijk niet gevraagd worden de honneurs (tijdelijk) waar te nemen door het Kremlin, dat wordt natuurlijk een Poetin-zetbaas met een opdracht. Eerst een vergaande federatie met ’vadertje’ Rusland en daarna volledige integratie. Was het uiteenvallen van de Sovjet-Unie volgens Poetin niet de grootste geopolitieke catastrofe van de vorige eeuw? Ik dacht het wel!

Schieten de Wit-Russen wat op met dit – volgens mij – waarschijnlijke scenario? Uit democratisch oogpunt geen zier. En uit ander oogpunt? De relatieve rust zal wederkeren en de (economische) opbouw kan beginnen. De geschiedenis van Loekasjenko kennende zal dat wel eens een opbouw kunnen worden op volledig verschroeide aarde….

28 maart 2020, Aleksandr Grigorjevitsj Loekasjenko in een ijshockeystadion in de hoofdstad Minsk: ’Het lijkt hier wel een ijskast. Sport en vooral wintersport is het beste middel tegen het coronavirus.’

en tenslotte: I have only you, the people of Belarus, and I will serve to the last of my days…………….