Roken? We lossen het samen wel op…..

Verstokte rokers voelen het dit jaar nog meer in hun portemonnee, voor een pakje Marlboro gold (20 filtersigaretten) dient vanaf afgelopen 1 april 11,10 Euro te worden neergeteld. Meer dan een tientje voor een pakkie peuken, dat begint toch zeer te doen in de beurs. Stel U rookt een half pakje Marlboro per dag, dan geeft U maandelijks als snel rond de 170 Euro uit aan deze stinkstokjes. Op jaarbasis bedragen de kosten zo'n 2000 Euro, met zo’n bedrag kun je ook andere leuke - en gezondere - dingen doen (bijvoorbeeld een weekje naar Dubai…)

Het RIVM heeft maar weer eens een onderzoekje op rookgedrag losgelaten. Wat blijkt? Sinds de accijnsverhoging in 2023 is 10% van de rokers daadwerkelijk gestopt, 18% is minder gaan roken en 28% van de rokers deed naar aanleiding van de accijnsverhoging een poging af te komen van hun nicotineverslaving.’Stoppers’ geven steevast aan dat gezondheid de belangrijkste reden is om te kappen met het kankerstokje. Maar of dit eerlijke feed back is valt te betwijfelen, rokers willen als respondent natuurlijk niet de indruk wekken dat ze om zo’n banale reden als ’wordt te duur’ de rookwaren laten staan. Nee, natuurlijk stoppen ze vanwege gezondheidsredenen, dat zou U toch ook zeggen…..?

1600 (ex)-rokers werden in het RIVM-onderzoek (of steekproef) benaderd, ik vraag me af of dit representatief kan worden genoemd. De RIVM meent van wel, maar dan heb ik toch een klein vraagje. Na de accijnsverhoging in 2023 zijn meer rokers inkopen gaan doen in de buurlanden België en Duitsland. Hoeveel dat er waren? Wel, de RIVM schat dat één op de tien rokers voortaan op deze manier aan hun nicotine komen. (misschien zit daar eventueel, misschien, wellicht toch een aantal van de ondervraagden tussen die zeggen gestopt te zijn……? ). Tegelijkertijd blijkt uit een recent onderzoek van (wederom) het RIVM dat het aantal vapende en rokende jongeren is toegenomen. De zogenaamde gezondheidsmonitor jeugd vapet momenteel bijna één op de 10 jongeren. Een verviervoudiging in 4 jaar! De conclusie dat door de accijnsverhoging van 2023 10% van de totale rookpopulatie gestopt is zou ik dus niet voor mijn rekening durven te nemen….

En dan over een ander ongezond item in de samenleving, namelijk criminaliteit. In 2022 werden er 75 illegale productielocaties ontmanteld, in 2021, waren dat er 74. In totaal werden er in 2020 477 miljoen sigaretten in beslag genomen, in 2021 513 miljoen en in 2022 665 miljoen. Het aantal van 1 miljard in beslag te nemen sigaretten komt in zicht, want dat tientje voor een pakje rokertjes zijn we immers al lang gepasseerd! Overigens, 665 miljoen sigaretten staat ongeveer gelijk aan twee pakjes Marlboro gold per inwoner van Nederland op jaarbasis.

Weet U trouwens hoeveel accijns er wordt geheven op dat pakje Marlboro? Om precies te zijn 7,81. Als die 665 miljoen in beslag genomen sigaretten (33.250.000 pakjes) op de markt waren gekomen had de staat der Nederlanden in 2022 gedag kunnen zeggen aan een bedrag van bijna 260 miljoen Euro!  Maar wie weet hoeveel sigaretten criminelen buiten het zicht van de autoriteiten toch op de markt hebben kunnen brengen. Misschien heeft de Nederlandse staatskas de afgelopen jaren wel tientallen/ honderden miljoenen Euro accijns misgelopen door binnenlandse illegale productie en smokkel…

Europol, (onder andere) een samenwerkingsverband van de politiediensten van de Europese Unie meldde in 2023 het volgende: ’de voortdurende prijsstijging van tabaksproducten in de EU-lidstaten , samen met de aanhoudende grote vraag, leidt tot een aanzienlijke toename van de consumptie van (namaak)sigaretten.’ Verder spreekt Europol van ’ hierarchisch gestructureerde netwerken’ die meer en meer betrokken zijn bij de productie, transport en opslag van illegale rookwaren. Met de huidige torenhoge tabaksaccijnzen is het niet meer dan logisch dat steeds meer criminelen zich op deze business storten. Zelfs sommige drugshandelaren menen dat de marge op illegale tabak het interessant maakt om in deze grote markt ook een rol te gaan spelen. Het kan zo ingepast worden in hun huidige criminele infrastructuur (noot: volgens het ministerie van financiën was in 2021 nog ’maar' 1% van de gevonden pakjes sigaretten illegaal. In 2023 was dit percentage al gestegen naar 4%).

Waarmee het probleem van de georganiseerde criminaliteit - lees maffia-netwerken - nog veel groter wordt in de Europese Unie. Wie zit daar nu op te wachten? De waarheid is dat veel mensen - zo nu en dan of dagelijks… - willen snuiven, slikken, spuiten, drinken en/of een peukie roken. Wordt het daarom niet eens tijd om met deze ’accijnsverhogingsonzin’ op te houden?

Tenslotte nog even wat cijfertjes, bijgaand de prijsontwikkeling van een pakje Marlboro (20 stuks) in de laatste 50 jaar:

1975: €0,93 - Een tijd waarin roken nog wijdverspreid en sociaal geaccepteerd was zonder veel regulering.

1990: €1,90 - Stabilisatie in prijsontwikkeling, ondanks groeiende gezondheidszorgen.

2000: €3,21 - Het millennium brengt strengere reguleringen en hogere prijzen.

2010: €6,00 - Verdere verhogingen ondersteunen de trend naar rookontmoediging.

2024: €11,10 - De meest recente prijsstijging, gevolg van de laatste accijnsverhoging.

Tja, in 1975 stonden de sigaren/sigaretten - tijdens feestjes - nog in kleine glaasjes naast de schalen Golden Wonderchips. Aan het einde van de avond stond de woonkamer blauw van de rook, voor wie daar niet tegen kon was er weinig keus dan eerder te vertrekken. Pas in de tachtiger jaren kwam onder de invloed van de slogan ’roken? we lossen het samen wel op’ daar enige verandering in….

Wat anti-rooklobbyisten overigens oplossen? Nada, nada en nog eens nada! Criminelen all over the world zijn dankbaar voor hun inspanningen....