Hans Janmaat: ’Aartsvader van Geert Wilders en Thierry Baudet’?

9 juni (2002) is de sterfdag van Hans Janmaat, hij was zo’n beetje de voorloper van figuren als Geert Wilders, Thierry Baudet en (deels) Pim Fortuyn. Tussen 1982 en 1998 was hij ruim 12 jaar lid van de Tweede Kamer, eerst voor de Centrum partij, later voor de Centrum Democraten.

Bij leven werd hij door velen verguisd vanwege zijn standpunten over buitenlanders, immigranten en de multiculturele samenleving. In een uitzending voor politieke partijen zei hij over dit laatste het volgende: ’wij schaffen, zodra we de mogelijkheid en de macht hebben, de multiculturele samenleving af’. Deze uitspraak kwam hem duuur te staan, hij werd niet lang na deze uitspraak strafrechtelijk vervolgd. De officier van justitie meende dat de uitspraak in zijn context moest worden gezien, want op zichzelf was deze niet strafbaar. Maar in de context beschouwd meende de Officier dat deze ’nog erger was dan openlijk racisme’. Waarom? Omdat ’een versluierende tekst gemakkelijker door een grotere groep mensen wordt overgenomen’.

Een wel zeer merkwaardige (juridische) redenering van de toenmalig dienstdoende officier. Politicoloog Meindert Fennema stak destijds zijn nek uit met het volgende (tegen)argument: ’de redenering van de Officier is bizar, omdat deze een veroordeling vroeg om iets wat Janmaat niet zei, maar mogelijk dácht.’ Fennema werd door collega’s en studenten vervolgens voor rotte vis uitgemaakt  en moest vrezen voor zijn baan op de universiteit. En plein public werd Fennema door collega’s afgebrand, zelfs in aanwezigheid van studenten.

Maar er was meer…. Tijdens het requisitoir meende de officier dat eigen meningen van hoge medewerkers van het Openbaar Ministerie in strafprocessen zijn toegestaan getuige de volgende opmerking: ’politieke partijen als de CD hebben in Nederland - hoe vervelend wellicht ook - nu eenmaal een electoraat.' Zo’n opmerking zal een officier zich in de huidige tijd niet meer kunnen veroorloven. Stel dat de officier in het nog niet zo lang geleden afgesloten strafproces tegen Wilders een dergelijk statement had gemaakt. De rapen zouden meer dan gaar zijn geweest. In het ’Wildersproces’ ging het over de mogelijke strafbaarheid van de volgende opmerking van de PVV-voorman: ’willen jullie meer over minder Marokkanen in Nederland’? Waarop het publiek scandeerde: ’Minder!’ OK, reageerde de man met het Mozart-kapsel, ’dan gaan we dat regelen’. In hoger beroep werd Wilders veroordeeld zonder strafoplegging…

Dit terwijl de ’marokkanenopmerking’ van Wilders veel verder ging dan de wens van Janmaat om de multiculturele samenleving af te schaffen. Janmaat heeft immers nooit gezegd dat hij er buitenlanders uit wilde gooien, er mochten er alleen niet meer bijkomen. Toch veroordeelde de rechter hem in 1996, hij kreeg 4 weken celstraf opgelegd, waarvan 2 voorwaardelijk. In hoger beroep bleef de veroordeling in stand, maar werd afgezwakt naar een voorwaardelijke straf.

Demonstraties van Janmaat c.s, werden regelmatig verboden door burgemeesters, maar de toenmalige burgemeester van Zwolle, de VVD’er Jan Franssen wenste niet mee te doen aan het cancellen van de Centrum Democraten, het recht om te demonstreren woog bij de liberaal zwaar. Uiteindelijk kreeg hij het zelf ook ’zwaar’, na de demonstratie kreeg hij dreigbrieven en dreigtelefoontjes, bovendien werden de banden van zijn auto lek gestoken. Janmaat’s partner Wil Schuurman verging het nog slechter, zij sprong uit een hotelraam, nadat tegenstanders van Janmaat het pand waar het paar verbleef in de hens hadden gezet. De brand greep razendsnel om zich heen, waardoor Schuurman geen andere keus had...... Gevolg: een deel van haar rechterbeen moest geamputeerd worden…..Overigens dient het woord ’tegenstanders’ in deze context gelezen te worden als ’tuig van de richel’.

Tja, dat zijn toch geen fraaie verhalen uit het verleden, nietwaar? Als we Janmaat vergelijken met de huidige rechtse populisten als Wilders en Baudet viel hij eigenlijk nog mee. Als Wilders/Baudet hun ’hevige’ teksten in de jaren tachtig/negentig van de vorige eeuw gedebiteerd zouden hebben, waren ze waarschijnlijk voor een tijdje achter slot en grendel gezet…Janmaat heeft in totaal zo’n 300 tenlasteleggingen op zijn deurmat gekregen, meestal kreeg hij een voorwaardelijke gevangenisstraf inclusief boetes die soms in de duizenden guldens liepen….

Meestal scoorde Janmaat maar één zeteltje bij de Tweede Kamerverkiezingen, éénmaal mocht hij met nog twee companen plaatsnemen in het parlement. Echte populariteit onder een aanmerkelijk deel van de Nederlandse bevolking heeft Janmaat - in tegenstelling tot Fortuyn, Wilders en Baudet - nooit kunnen bereiken. Waarchijnlijk had dit te maken met de tijdgeest die hier nog niet rijp voor was. Maar het lag overduidelijk ook aan de uitstraling van Drs. Janmaat zelf. Het ontbeerde hem aan charisme, bovendien had hij de smoezeligheid van een verzuurde kantoorklerk. Tja, daar kreeg je de toenmalige ’Fred’s en Ria’s ’ natuurlijk niet warm voor.

Dit laatste gold niet voor kleinkunstenaar, acteur en komiek Eric van Muiswinkel. Talloze malen imiteerde hij de figuur van Janmaat, uiteraard maakte hij de CD-voorman in zijn sketches volslagen belachelijk. Het waren bijzonder amusante teksten die van Muiswinkel Janmaat liet uitspreken, hij begon meestal met een bekend welkomstwoord van Janmaat: ’Landgenoten’,……Check bijgaande link maar eens!

https://www.youtube.com/watch?v=BGRmEXbe25M&ab_channel=careldl

PS wanneer staat er weer een komiek/acteur op die bepaalde politici imiteert? Ik denk hierbij in eerste instantie aan Caroline van der Plas, Sigrid Kaag, Sophie Hermans, Wipke Hoekstra en Paul Rosenmöller. Waarom Wilders, Baudet en Rutte niet in het rijtje staan? Die staan sowieso al bijna bij de (nood)uitgang…..