Habsburgse Hooligan

100 jaar geleden kwam er einde aan de ’War of Wars’, in november 1918 was het afgelopen met de officiële gevechtshandelingen. Volgens de door mij geraadpleegde statistieken eiste de ’Grote Oorlog’ zo’n 8,5 miljoen alleen al militaire slachtoffers. Maar wie stak ook maar weer de lont in het kruitvat die een groot deel van de wereld liet ontploffen?

De Bosnisch-Sevische student Gavrilo Princip, is de naam, hij was het die de Habsburgse troonopvolger Franz Ferdinand samen met zijn vrouw op 28 juni 1914 naar het bovenmaanse schoot en daarmee de ’Österreichische’ geest uit de fles wist te halen. Het moordtafereel speelde zich af in de ’Habsburgse’ provinciehoofdstad Sarajevo waar de ’Servische onafhankelijken’ al vaker gewelddadige acties hadden uitgevoerd. Het is een vergissing te denken dat vanaf dat moment de oorlog een feit was, Oostenrijk eiste eerst van de Serviërs in een ultimatum dat de zaak tot de bodem moest worden uitgezocht. Servië willigde alle eisen van dit ultimatum in behalve het toelaten van Oostenrijkse politieagenten op Servisch grondgebied, dit zou namelijk een zware inbreuk betekenen op de Servische Soevereiniteit. Voor Kaiser Franz was dit de druppel waarop hij op 28 juli de oorlog aan Servië verklaarde. Op 29 juli van dat jaar beschoot de Oostenrijkse Artillerie reeds de hoofdstad Belgrado. Vervolgens vielen alle militaire en politieke dominostenen in de wereld om, de ’Grote Oorlog’ was een feit. Voor Kaiser Franz cum suis was dit een vervelende verrassing, de Oostenrijkse machthebbers hadden immers slechts een regionaal oorlogje in gedachten. Belgrado lag toch op de grens van het Habsburgse rijk? Wie zou zich nu druk maken om dat stukje gebiedsuitbreiding. In de paralelle wereld van het Weense hof wist men klaarblijkelijk niet – meer – hoe ’the real world’ functioneerde.

In de hele wereld wordt dit najaar het einde van de Grote Oorlog herdacht, in Nederland is het onderwerp wat minder hoog op de agenda vanwege de gehandhaafde neutraliteit in deze donkere periode. Daar dacht Nederland in het voorjaar van 1940 ook mee weg te komen, helaas bleek dat een naïeve pacifistische gedachte, maar dat is een ander verhaal. De laatste Grote Oorlogsveteraan is inmiddels op de eeuwige jachtvelden te vinden, zijn er echter nu nog lessen te leren hoe deze verwoestende tragedie wellicht een graadmeter is voor toekomstige ontwikkelingen? Immers, de geschiedenis herhaalt zich voortdurend maar zet steeds een ander masker op of zo U wilt, verwisselt de Oostenrijkse keizerskleren met die van een Trumpkapsel. Beide zijn in ieder geval goede verkleedtips voor de aanvang van het carnavalsseizoen beginnend op 11 november aanstaande.  In elk geval gaat het schaakspel om de wereldmacht tegenwoordig zeker niet meer om ’des Keizers baard’ maar meer over andere baarden, gele gevaren en vreemdsoortige coiffures. Maar de namen van Trump en/of Merkel zal ik niet noemen hoor! Ik kijk wel uit.

Georg von Habsburg, de kleinzoon van de laatste keizer van het Habsburgse rijk weet het antwoord op de gestelde vraag over de te leren lessen wel, hij ziet grote paralellen tussen de aanloop naar de eerste wereldoorlog en de huidige tijd. Hij meent dat ’kleine groepen nationalisten in de diverse uithoeken van het Habsburgse rijk de implosie van het rijk van zijn opa in gang zetten’. De destructie van de Eerste Wereldoorlog zo meent von Habsburg ’vormde de voedingsbodem voor het Nazisme en het communisme’. Nationalistische tendensen komen nu ook weer aan de oppervlakte, volgens Herr Georg  had ’Madrid’ bijvoorbeeld het referendum in Catalonië gewoon toe kunnen laten ’om het vervolgens ongrondwettelijk te verklaren’. In ieder geval had met deze Madrileense handelswijze volgens kleinzoon Georg veel gedonder voorkomen kunnen worden.

Conclusie: de volgende von Habsburg lijkt met zulke uitspraken tevens in een paralelle wereld te leven. Hij betoogt verder dat het Habsburgse rijk net zoals de Europese Unie was gebaseerd op een ’supranationaal idee’ , een idee dat regionale problemen in goede banen moest leiden. Zijn grootvader wilde ook de oorlog ’zo snel mogelijk stoppen, maar veel Oostenrijkers en bondgenoot Duitsland wilden doorvechten’. De Keizer besefte  volgens Georg tevens dat ’bij elk van zijn beslissingen de gevolgen hem veertig jaar later nog konden achtervolgen’, dit is bij de huidige generatie van Europese politieke leiders wel anders’.  Von Habsburg sluit het thema af door te stellen dat afscheidingsbewegingen ’ons destijds niks anders gebracht hebben dan een hoop ellende’.

Beste lezer, bovenstaande uitspraken zijn door de Habsburgse kleinzoon ’echt’ gedaan, voornamelijk opgetekend in een interview gepubliceerd door NRC op 17 oktober 2017. Nu ik ze weer tot me neem en opschrijf moet ik wederom happen naar adem. Een miserabeler geschiedvervalsing kom je zelden tegen.  Het Habsburgse rijk was ordinair gestoeld op macht en rijkdom, soit! Tot de ’Ausgleich’ met de Hongaren in 1867 waren zelfs de Hongaren nog het ondergeschoven kindje van de machtige keizerlijken uit Wenen.  Op 6 oktober 1849 werden in de Transsylvanische stad Arad 13 Hongaarse generaals door de Oostenrijkers geëxecuteerd, in Boedapest werd op die dag de Hongaarse premier Lajos Batthyány blootgesteld aan het ’Kaiserliche’ vuurpeloton.  Later moest zelfs de gemalin van de keizer, in de volksmond Sisi genaamd – ja, ja, zonder dubbel ’s’ – eraan te pas komen om de Oostenrijks-Hongaarse dubbelmonarchie tot stand te brengen, de van trots versteende vertegenwoordigers van de ’Kaiser’ waren daartoe hoogst onbekwaam.  Ik denk dat ik niet hoef uit te leggen dat de zelfbeschikkingsrechten van een stelletje nationalistische Bosniërs of Serviërs in dat Habsburgse rijk nog wel even lager werden gekwalificeerd dan die van de Hongaren. En zelfs die werden al uitgemoord……

Ik weet, het is allemaal historie, maar toch komen bovengenoemde memories naar boven als ik de ’gedragen’ woorden van Georg von Habsburg tot me neem. Wat mij echter het meest stoort aan de mening van Herr Georg is dat hij het recht van zelfbeschikking van in dit geval Catalanen, Serviërs afdoet als ’separatistische ellende’. Dit is het met olifantenpoten schofferen en ontkennen van existerende nationale identiteiten. Er bestaan naast de Oostenrijkers ook nog andere volkeren op aarde, hoor Meneer von Habsburg. Overigens vind ik het niet zo zonderling dat Georg zo hamert op het feit dat het in Catalonië puur gaat om verwoestend separatisme, de Koninklijke regenten hebben immers nog altijd wat in de melk te brokken in de Spaanse hoofdstad. Oostenrijk is immers een republiek, Hongarije ook, ’Kaiserlichen’ hebben in Boedapest en Wenen alleen maar lege briefjes in te leveren. In Madrid leven de ’familieleden’ van Georg nog immer boven hun stand, daar word je jaloers van, ik begrijp dat wel……

In ieder geval: de Catalaanse identiteit draait niet in de eerste instantie om in welke competitie Fc Barcelona speelt, of dat Catalonië niet meer in de EU kan meespelen, of dat het economisch nadelig is als Catalonië op zichzelf komt te staan. Een bestaand volk heeft recht op zelfbeschikking, punt! In deze zin kan ik overigens onnoemelijk veel argumenten te berde brengen die aangeven dat de Catalanen veel meer als een eigen nationale entiteit kunnen worden aangemerkt dan de Spanjaarden, maar die discussie is eigenlijk helemaal niet relevant. De Catalanen hebben op basis van de Universele verklaring van de rechten van de mens een FUNDAMENTEEL RECHT om een referendum over onafhankelijkheid te houden.  Onder welke voorwaarden – bijvoorbeeld opkomstpercentage, minimaal percentage ja-stemmers – dit referendum tot stand moet worden gebracht is een kwestie voor de onderhandelingstafel, maar dat is een technische kwestie.

Als de uitslag van de Catalaanse volksraadpleging positief uitvalt voor de ’seperatistische’ stemmers dient eenvoudigweg de Catalaanse staat uitgeroepen te worden.  Zo niet, dan blijft Catalonië onderdeel van Spanje, daarna mag wat mij betreft hard worden opgetreden tegen eventuele gewelddadige separatisten, het volk heeft immers gesproken. Gelukkig heeft het recht op zelfbeschikking wel gezegevierd in Schotland waar de Schotten zich netjes konden uitspreken over hun eventuele losweking van het Verenigd Koninkrijk. Democratische zelfbeschikking zoals het hoort. Ik meen toch dat ik van niemand in Straatsburg of Brussel vernomen heb dat dit hele zelfbeschikkingsreferendum een ellendige vorm van separatisme voorstelde. Wederom een voorbeeld waarin de Europese politici meten met de maat die hun op dat moment goed past.

Ik vraag me dan ook werkelijk af of Georg von Habsburg enige notie heeft van de grondbeginselen van de Europese democratische rechtsorde of van de democratie in het algemeen.  Maar ja, wat wil je met zulke voorvaderen. Overigens hebben de meeste Europese politici te Brussel/straatsburg ook al geen enkele sjoege van democratie met zelfbenoemde superdemocraten/federalisten als Guy Verhofstadt en de liberaal Hans van Baalen voorop. Tot slot nog de opmerking van ’de kleinzoon van’ dat het Habsburgse rijk was gebaseerd op een supranationaal idee. Even een klein college staatsrecht/Europees recht: supranationaliteit veronderstelt volledige soevereiniteit van staten. immers, alleen dan kan  –  een deel van – die nationale soevereiniteit worden overgedragen aan een hoger orgaan, bijvoorbeeld de Europese Unie. In het jaar 1914 was er veel aan de hand in Sarajevo, van enige vorm van nationale soevereiniteit  echter in het geheel niet, de bevolking bevond zich ’gewoon’ onder de knoet van de Oostenrijkse Monarchie.

Met de mening van von Habsburg schieten we dan ook geen fluit op. Het Catalaanse gemor zal blijven en wie weet waartoe die onvrede kan leiden. In feite torpedeert von Hanbsburg zelf de door hem zo gekoesterde vrijheid en relatieve veiligheid in Europa. Identiteit of hervonden identiteit van diverse volkeren in Europa kan en mag door politici en andere ’influencers’ zoals von Habsburg niet onder stoelen en banken geschoven worden. Als dat betekent dat Europa en/of de Europese Unie een aantal naties rijker wordt, dan moet dat maar. Het managen van de Europese Unie zal er niet gemakkelijker door worden, maar het is volgens mij het enige recept voor het overleven van de Europese Unie zelf. Zonder eigen – hervonden –  gerespecteerde identiteit en/of nationaliteit van diverse Europese bevolkingsgroepen zal er nooit een Europese Unie zijn met gemeenschappelijke waarden. Zolang Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker teksten debiteert dat hij niet met 84 aparte vooral kleine landen aan de EU-overlegtafel wil zitten, terwijl hijzelf uit een dwerglandje komt. schiet het niet echt op. Catalonië is qua gebied bijvoorbeeld 13 maal groter dan Luxemburg…….

Georg von Habsburg doet mij denken aan een politieke hooligan, iemand die voeding geeft aan georganiseerd – politiek -geweld, maar dan niet in en om een voetbalstadion. Waar dan wel? Op het komende slagveld Europa. Daarom zou ik me het liefst met een ’dreifaches Skiheil’ van de anachronistische Georg ’verabschieden’. Ga nu maar lekker skien in Sankt Moritz of in Zell am See, maar laat de politiek over aan de grote mensen. Zijn die er dan? Nee, helaas – nog – niet, maar misschien is de opvolger van Mama Merkel eindelijk iemand die weet hoe je ’Realpolitik’ moet bedrijven. Tot dan is het pappen en nathouden.

Geduld is een pleister voor alle wonden (Miguel de Cervantes Saavedra 1547-1616)