Op de sterfdag van Christus vonden de gereformeerden van de ChristenUnie toch tijd om politiek te bedrijven. Nu ja, politiek? Oud VVD-parlementariër Gert-Jan Oplaat formuleerde de opstelling van Gert-Jan Segers als volgt: ’in deze tijd van overpeinzing meent Segers Mark Rutte een Judaskus te moeten geven. Juist bij de ChristenUnie zou je een andere opstelling verwachten’. Met deze conclusie sloot Oplaat zijn betoog over ’hoe nu verder met de kabinetsformatie’ af……
Overigens heeft Segers niet de juiste dag gekozen voor de openbaarmaking van zijn ’Rutte-uitsluiting’. Judas kuste Jezus immers op Witte Donderdag, na nuttiging van het laatste avondmaal. Deze historische vergissing zij de CU-partijleider vergeven. Die andere vergissing die hij op de zaterdag voor Pasen heeft begaan verdient echter geen enkele clementie, ik kom daar zo op terug.
Segers speelt zich met zijn ’morele’ opstelling handig in de politieke picture, op zichzelf geen slechte tactiek. De CU-voorman was immers zelf geen lid van het vorige Rutte-kabinet, wat hem recht geeft op een dualistische stellingsname. Vroeger één van de kroonjuwelen van D66, van enige flonkering van dit sieraad is tegenwoordig weinig meer te zien bij de Democraten. Het is best mogelijk dat Sigrid Kaag de originele D66 kroonjuwelen definitief heeft opgehangen aan haar persoonlijke sieradenhouder. Wat moet ze er mee, ze draagt liever sjieke oorbellen…..
Segers sprak van een ’dramatisch’ debat, wat hem betreft was het laatste liegkunstje van Rutte er net één teveel. Tja, met deze conclusie kan ik leven, Rutte maakte zich onsterfelijk belachelijk door tegen beter weten in voortdurend te reppen over ’verkeerde herinneringen’. Maar dat gold tevens voor Anne-Marie Jorritsma en Kajsa Ollongren die overduidelijk een ’deal’ waren overeengekomen met Mark. De brisante informatie uit de ’verkennersnotulen’ glashard ontkennen was het devies. Jorritsma had er weinig moeite mee, aan Ollongren kon elke amateur-psycholoog zien dat ’de mond zei wat het lichaam niet wilde’.
Daarom vind ik de harde kritiek van Kaag op Rutte enigszins gratuit. Hoe zit het met je eigen partijgenote dan, beste Sigrid? Ollongren’s leugenachtige opstelling deugt toch ook van geen kant? Maar ja, nu de D66 kroonjuwelen al jaren op de schroothoop liggen wijzen we maar mensen als ’kroonjuweel’ aan? Zo denken ze tegenwoordig bij D66, inhoudelijk is er immers weinig verschil met partijen als PvdA en GroenLinks. Ja, de voorgestelde wet op voltooid leven misschien, van voormalig D66 kamerlid Pia Dijkstra. Ik vrees voor D66 echter dat de wet nooit wordt aangenomen, typisch geval van een doodgeboren kindje dus….
Terug naar Gert-Jan. Dat het voortdurende ’functionele jokken’ van Rutte op gegeven moment tegen de plinten klotst vind ik te billijken, maar de verdere argumentatie van Segers was werkelijk tenhemelschreiend. Een klein citaat: ’het spreken over ‘een functie elders’ voor Pieter Omtzigt is niet te aanvaarden. Het gaat om een vasthoudend en gerespecteerd Kamerlid met een groot mandaat van de kiezers. Maar dat dat gebeurde, laat ook iets zien van de omgang van de macht met kritische tegenmacht. Omtzigt was te lastig en moest daarom ergens anders worden geparkeerd. Een politieke cultuur die zo met onafhankelijke, kritische Kamerleden omgaat, deugt niet.’
Verkenningsbesprekingen, formatiebesprekingen of hoe U deze ook noemen wilt zijn gebaat bij een redelijke mate van vertrouwelijkheid. Politici moeten de gelegenheid – vooral in de verkenningsfase – krijgen met de benen op tafel hun eerste gedachten over een nieuw te vormen kabinet te formuleren. Die hoeven niet aan de grote klok te worden gehangen, een dergelijke ’overstretch’ van transparantie leidt alleen maar tot stroperigheid en holle compromissen. Iedereen begint op zijn woorden te letten waardoor de (interne) politieke vrijheid van meningsuiting juist in het gedrang komt.
Bovendien is het gevaarlijk conclusies te verbinden aan uitgelekte uitspraken die gedaan zijn tijdens de ’brainstormsessies’. Maar dat doet Segers op vileine wijze wel. Het vermelde Segers-citaat staat namelijk boordevol aannames. Omtzigt was te lastig en moest ergens anders worden geparkeerd? Hoe kom je bij deze gevolgtrekking Gert-Jan? Heb jij dat Rutte horen zeggen? Misschien is de conclusie juist, maar de (aanvankelijke) opstelling van Rutte kon net zo goed een andere zijn geweest. De verkennersnotulen getuigen immers ook van Rutte’s zinsnede dat hij Pieter Omtzigt als minister in zijn ploeg zou willen hebben. Niets mis mee in een ’verkenningsbrainstorm’. Dat daar door politici en commentatoren een pejoratief oordeel over wordt gegeven is ’een mening’. Maar het kan ook zo zijn dat Rutte Omtzigt niet als minister wilde om hem ’kalt te stellen’, maar om daadwerkelijk rigoreuze veranderingen door te voeren. Dit laatste hoeft U niet te geloven, maar dat is ’Uw mening’.
Segers probeert de sluwe politicus uit te hangen, hij zag deze Paastijd als zijn momentum. Met zijn snode stemmingmakerij probeert hij optimaal rendement te halen. Ik constateer echter – samen met Gert-Jan Oplaat – één factor van betekenis: een Judaskus……
PS Mark Rutte zei desgevraagd verrast te zijn door Seger’s afwijzing van zijn persoon in de rol van de volgende premier. ’Out of the blue’, zo was het op hem overgekomen. Of was het ’out of a dark hole’?