Hongaarse bevrijdingsdag, ofwel: van de regen in de drup

Op 4 april 1945 verliet de laatste Duitse soldaat Hongaars territorium waarmee de natiewijde bevrijding werd gecompleteerd. Althans, dat werd de officiële lezing van de Hongaarse communistische regering die in 1950 4 april uitriep tot nationale herinneringsdag. Op deze dag werden niet alleen de Hongaarse oorlogsslachtoffers herdacht maar ook de Sovjetrussische. Da’s nogal een verschil met de Dodenherdenking van 4 mei. Op deze datum worden immers ’slechts’ Nederlandse oorlogsslachtoffers herdacht.

Van een Duitse capitulatie is in Hongarije dus nooit sprake geweest, Ferenc Szálasi de laatste premier in oorlogstijd werd door de Amerikanen opgepakt en uitgeleverd aan Hongarije. Daar werd hij ter dood veroordeeld en geëxecuteerd in 1946. Szálasi had in oktober 1944 ’het stokje’ overgenomen van rijksregent en collaborateur Miklós Horthy die door de Nazi’s werd afgevoerd en gevangen gezet in Beieren, Duitsland. Vlak ervoor had Horthy vrede – of wapenstilstand – gesloten met de Sovjet-Unie wat niet ’hogelijk’ werd gewaardeerd door de Führer. Szálasi was een overtuigd antisemiet met een wreed karakter. Joden die nog niet waren afgevoerd naar de vernietigingskampen werden ’gefundes Fressen’ voor de afgrijselijke Pijlkruisers-moordenaarsbende onder leiding van Szálasi. Voor de ogen van de Boedapester bevolking werden Joden aan de boorden van de Donau het water ’ingeknald’. Het ’schoenenmonument’ in Boedapest aan de Donau-oever getuigt van deze oneindig wrede misdaden (zie boven)

In februari 1945 werden in de Krimstad Jalta letterlijk de lijnen getrokken van de (politieke) invloedssferen in Europa. Stalin, Roosevelt en Churchill waren (gezamenlijk) verantwoordelijk voor de geografische ligging van het befaamde ’ijzeren gordijn’. Velen denken dat Winston Churchill de bedenker is van deze term, maar waarschijnlijk was het – nota bene – de voormalige Belgische koningin Elisabeth die de uitdrukking voor het eerst bezigde. Maar geen probleem, Churchill sloeg de spijker op z’n kop onder het motto: beter goed gejat, dan slecht bedacht.

Voor de Hongaren was het een hard gelag. Na de vernedering van de Eerste Wereldoorlog met het verlies van bijna driekwart van het land tot gevolg, kreeg de rode terreur van Stalin vrij spel in het Karpatenbekken. Natuurlijk, de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat Joden/Zigeuners in relatieve veiligheid hun leven konden vervolgen, maar ook voor hen gold dat van enige democratie geen sprake kon zijn. De Sovjets hadden in een mum van tijd de arme Hongaren onder de Bolsjewistische knoet.

In 1947 werd het ’echte’ vredesverdrag’ tussen Hongarije en de Sovjet-Unie gesloten dat in plaats kwam van de wapenstilstand/vrede die Horthy eerder met de Sovjets had gesloten. De moordenaar Szálasi had natuurlijk niks met de communisten, de facto duurde de oorlog tussen Hongarije en de Sovjet-Unie gewoon voort. Tot die vierde april in 1945…..In het verdrag werd vastgelegd dat de Sovjet-Unie het recht behoudt militair in Hongarije aanwezig te zijn tot het zijn laatste troepen uit Oostenrijk heeft teruggetrokken. Dat laatste geschiedde in 1955, maar terugtrekking uit Hongarije achtten de Sovjets niet opportuun. Ach ja, verdragen zijn er om geschonden te worden, nietwaar? Dat is geen uitzondering, maar de regel……

Terug naar ’bevrijdingsdag’. De – nog – communistische Hongaarse regering ’streepte’ op 4 april 1989 deze officiële herinneringsdag, precies dus op de dag ’des jubels’ zelf. Een communistische trap onder een ’overleden communistisch gat’. Overleden? Ja, het was namelijk Stalin zelf die het in zijn wijsheid gepast vond dat de Hongaarse geschiedenisboeken deze datum noteerden als de ’dag der glorie’. Een wrede Russisch/Georgische barbaar die jouw officiële herinneringsdagen voorschrijft? Inderdaad was dit decennia lang de trieste ’waarheid’. Waarschijnlijk hadden zelfs de botte Hongaarse communistische politici van de tachtiger jaren in de gaten dat het proces van destalinisisatie toch echt was doorgezet. Ik memoreer deze ontwikkelingen slechts om U niet in de verleiding te brengen enige sympathie voor de Hongaarse communisten op te brengen……

De roversbende van Stalin, later gevolgd door Chroestsjov, Brezjnev en andere misdadige non-valeurs heeft Hongarije altijd beschouwd als een wingewest. Of zo U wilt, een kolonie. Het poestaland werd economisch leegezogen, maar dat gold ook op het menselijke vlak. De Russische uitdrukking Malenkij Robot staat voor ’klein werk’. Een eufemisme voor wat het in werkelijkheid betekende: tewerkstelling in de Sovjet-Unie onder vaak erbarmelijke omstandigheden. Volstrekt willekeurig werden meer dan 100.000 Hongaarse burgers na afloop van de Tweede Wereldoorlog opgepakt en oostwaarts afgevoerd. Burgers met een Duits of Duitsklinkende achternaam hadden helemaal pech, de ’rode’ wraak trof deze armzaligen het hardst. Daarvan waren er nogal wat in Hongarije, denkt U alleen maar aan de talloze ’Donauschwaben’……

Wat mij betreft mag 4 april weer ’officieel’ op de kalender worden gezet, maar ditmaal als Nationale Treurdag.

Vermoord één man en je bent een moordenaar, vermoord er een heleboel en je bent een held.(Joseph Stalin, Stalinist (1878 – 1953)