Bovenstaande is een variatie op de wet van Murphy: ’everything that CAN go wrong, WILL go wrong’. En zo is het helaas ook in onze huidige digitale wereld. Elk windje dat U laat op ’social media’ wordt ergens bewaard en zal op enig moment tegen U gebruikt (kunnen) worden. Dit geldt in mindere mate voor de democratische samenleving die Nederland (nog) voorstelt, maar ook in het polderlandje is het niet meer zeker dat Uw opgeslagen gegevens wederrechtelijk tegen U worden ingezet. In landen als Rusland en China is zulks ’standaard’, eigenlijk is er maar een handjevol landen waar de rechtsstaat – enigszins – functioneert….
Ik ben niet zo van die complottheorieën, maar zelfs in ons veilig geachte West-Europa moeten we ons zorgen maken. In dit verband wil ik twee recente – verontrustende – (spionage)schandalen onder Uw aandacht brengen.
In 2008 smeedden de Deense militaire dienst FE en de Amerikaanse NSA (National Security Agency) een deal: de Denen kregen met Amerikaanse (technische) hulp de mogelijkheid Deense internetkabels af te tappen. Op zijn beurt kreeg de NSA via de FE toegang tot aftappen van internetkabels die vanuit Denemarken richting Oost-Europa lopen. Wat de Denen echter niet in de smiezen hadden is het volgende: de NSA gebruikte de internettoegang ook om Denemarken zelf en omringende landen als Duitsland, Nederland en Zweden te bespioneren.
Via een oud-mederwerker van de FE kwam deze gotspe aan het licht, ik vraag me trouwens af welk lot deze klokkenluider beschoren is… Verslaggever Huib Modderkolk (van de Volkskrant) meent dat het de Amerikanen vooral om economische spionage te doen was. Welke Nederlandse internetlijnen de Yankees hebben bespied is niet bekend en die informatie zal het daglicht waarschijnlijk ook nooit zien.
Maar ik heb wel een tip. Wat dacht U van chipfabriek ASML in Veldhoven. Daar worden hoogwaardige chipmachines gebouwd die de Chinezen maar wat graag willen aanschaffen. De VS zullen alles inzetten om verscheping van die machines te voorkomen, alleszins begrijpelijk overigens. Maar het mag natuurlijk niet op basis van ongeoorloofd aftappen en ander duister spionagewerk. Ik bedoel eigenlijk ’op een misdadige manier’ aftappen. Hiernaast vraag ik me af of het Chineesje pesten’ de enige reden is dat op deze manier wederrechtelijk informatie wordt verkregen. Ik kan mij levendig voorstellen dat de Amerikanen maar wat kien zijn om de laatste ASML chiptechnologie te ’jatten’. Gevolg: ASML kan dan fluiten naar zijn technologische voorsprong.
En misschien heeft de Amerikaanse bierbrouwer Anheuser-Busch via een Washington-lobbyist wel gevraagd of het eventueel, misschien mogelijk zou kunnen zijn het brouwrecept van Carlsberg bier op te duikelen. Daarmee zou het eigen ’uilenzeik’-biertje onder de merknaam ’Bud’ dramatisch verbeterd kunnen worden. Voorbeelden voor economische spionage te over!
De conclusie van journalist Modderkolk is echter het meest angstaanjagend. Hij acht het zeer wel mogelijk dat de spionage nog steeds plaatsvindt. ’Het zou moeten zijn beëindigd, maar het is de vraag wie het goed kan onderzoeken omdat het allemaal erg technisch is.’ Tja, deze uitspraak doet de titel in de kop van deze column ’twijfelachtige’ eer aan…….
Nog een voorbeeld uit ’eigen huis’. In maart van dit jaar richtte de Koninklijke landmacht de volgende organisatie op: een experimenteel datacentrum, het Land Information Manoeuvre Centre (LIMC). Officiële taak: de krijgsmacht en de ’civiele overheden’ helpen bij het bestrijden van de Coronapandemie. Officieuze taak: oefenen met een vorm van (hybride) oorlogsvoering die draait om het verzamelen en verwerken van informatie. Maar daar wisten wij als Jan met de korte achternaam niks van!
Overigens hoeft dat ook nier persé, maar als blijkt dat het LIMC gebruikt maakt van gedetailleerde (persoonlijke) data waarvoor geen wettelijke basis bestaat, dan, ja dan moet de noodklok geluid worden. En helaas blijkt dit wel degelijk het geval te zijn. Hoe zit het eigenlijk wettelijk? Welnu, In Nederland mag defensie hooguit bijstand verlenen. En dan alleen als de politie, een ministerie of inlichtingendienst daarom vragen. Pas na een reeks handtekeningen mogen militairen dan bijspringen, voor een specifiek project, onder toezicht en volgens de regels van die instantie.
Bijstand, dus niets anders dan BIJSTAND. Maar zelfs hiervoor heeft geen enkele overheidsinstantie een verzoek ingediend bij dat LIMC. Geen enkele Nederlandse veiligheidsdienst, zelfs niet het RIVM of welk ministerie dan ook! Conclusie is dan ook dat er onderzoek werd/wordt gedaan zonder enig mandaat. Behalve dat van die overambitieuze overste Patrick Dekkers die waarschijnlijk een jongensdroom in vervulling zag gaan. Over zichzelf heeft hij uiteraard een zeer positief beeld: ’een bevlogen, energieke, betrokken en ondernemende vernieuwer, dat ben ik.’ Waar heb ik dat meer gehoord………
Maar er is meer. Desgevraagd bevestigde Dekker tegen NRC het volgende: ’de analisten werken alleen met openbare data’. Bovendien hebben ze filters die voorkomen dat ze op sociale media per ongeluk op individuen stuiten.’. O ja? Maar uit documenten/gesprekken blijkt – bijvoorbeeld – dat contactpersonen (in ziekenhuizen, overheidskantoren) in het zogenaamde LIMC-datawiel zijn genoemd, alsmede een persoonlijke tweet van Geert Wilders. Nog een aardige: Op een kaart op het LIMC headquarters staan zelfs de fysieke distributiepunten van De Andere Krant, bekend staand als leugenverspreider omtrent de MH-17 ramp.
Inmiddels heeft de defensietop externe rapportage van het LIMC aan banden gelegd. in de rapportage van juni van dit jaar stond nog dat vier militairen (inclusief namen) bij het LIMC aan social media engagement doen, ofwel: het beïnvloeden via social media. Dekkers ontkende natuurlijk dat zijn ’mannen’ bezig zijn met maatschappelijke beïnvloeding, want dan zouden de rapen pas echt gaar worden voor hem.
Conclusie: de militaire dienst heeft uitdrukkelijk niet als taak het grootschalig verzamelen van inlichtingen die voor civiele doeleinden bestemd zijn. En al helemaal niet om maatschappelijk gedrag te beïnvloeden. Dat Luitenant-Kolonelletje – die Dekkers dus – kan maar beter op één of andere VN-missie zijn spannende spelletjes spelen in plaats van de Nederlandse veiligheidsdiensten voor de voeten te lopen. Die zijn namelijk uitgevonden voor inlichtingenwerk. Ik zou zeggen: voowaarts mars overste Dekker!
Maar vergis U niet, de wereld is bomvol met dit soort kolonelletjes. Sommige hebben het misschien wel goed met ons voor, maar de meeste niet hoor! Helemaal buiten ons nog steeds veilig geachte kikkerlandje. De Chinezen beweren stellig dat er geen digtale afluisterknopjes zitten in hun Huawei-netwerk. Tja, bewijzen dat het wel zo is kunnen we niet en zullen we waarschijnlijk wel nooit kunnen. Maar rekent U er maar op dat zo’n ’knopje’ in het systeem is gebouwd. Dat is uiteraard ook het geval bij alle Amerikaanse communicatiesystemen. Maar als ik nu moet kiezen word ik toch liever afgeluisterd door een ’Yankee’ dan door zo’n gehersenspoelde Chinese operator. Als gevluchte Oeigoer in Nederland zou ik toch wel twee keer nadenken voor ik een Huawei smartphone zou aanschaffen…..
Oorlog is vrede, Vrijheid is slavernij, Onwetendheid is kracht (zomaar een paar slogans uit het boek 1984 van George Orwell)