De kop van dit artikel zou eigenlijk moeten eindigen met de volgende zin: 'Én de (over)moed van Aleksej Navalny en zijn gezinsleden'. Dit is natuurlijk het belangrijkste, want omverwerpingen van dictatoriale regimes beginnen bij (over)moedige helden.
Vaak zijn documentaires wel interessant, maar komt het wel eens op ’uitzitten’ aan. De achtergrond en boodschap zijn meestal vanaf het begin duidelijk, maar worden ons iets te vaak onder de neus gewreven. Hiernaast - als het om personen gaat - is een vleugje persoonsverheerlijking niet van de lucht of wordt van de boef een nog grotere misdadiger gemaakt.
Zo niet in de documentaire ’Navalny’ van de Canadese filmmaker Daniel Roher, anderhalf uur lang wordt de kijker meegenomen in de mallemolen van het Russische leven - en daarbuiten - van Aleksej Navalny, zijn naaste familieleden en medewerkers. Elke seconde van deze waar gebeurde thriller zit je op het puntje van je stoel, gek genoeg vroeg ik me regelmatig af hoe Navalny’s vrouw Yulia Navalnaya en zijn twee kinderen de vermetele en standvastige Alekeksej konden ’verdragen’. Hij gaat maar door en door, voortdurend tart hij zijn eigen noodlot….
Waarom? Wel, Navalny is zo’n beetje als Lord Voldemort in de Harry Potter-reeks te bestempelen. Althans, in de ogen van de Russische ’botox-president ’ die weigert zijn grootste vijand bij naam te noemen. Als er één man is die Poetin uit de weg wilde - en wil - ruimen is het de blauwogige Aleksej wel. Met zijn krachtige (media)optredens in zijn geboorteland werd hij alsmaar populairder. In 2018 stelde hij zich kandidaat voor het presidentschap, maar Poetin verbood hem deel te nemen aan de verkiezingen. Dat maakte Navalny niet uit, met zijn onvermoeibare elan bleef hij de Kremlinboevenbende uitdagen. In 2019 zat hij voor de zoveelste keer vast in een Moskouse gevangenis, waar veiligheidsagenten hem vergif in het gezicht spoten. Ook dat overleefde hij - ik zou bijna zeggen ’uiteraard’ - waarna de FSB, opvolger van de KGB besloot een rigoreuzer middel in te zetten. (met instemming van Tsaar Vladimir natuurlijk)
Novitsjok, dat moest het gif worden waardoor Navalny zijn laatste adem zou moeten uitblazen aan boord van een passagiersvliegtuig dat de Poetin-opponent van Tomsk naar Moskou had moeten vervoeren. Aan boord begon Navalny het uit te kermen van de pijn, de gezagvoerder besloot tot een tussenlanding in Omsk. Het plannetje van de FSB was mislukt, Navalny kwam op de IC-afdeling van het plaatselijke ziekenhuis terecht, waar men hem langzaam aan zijn lot hadden willen overlaten. Het gif zou voor zijn dood uit zijn bloed zijn verdwenen, het autopsierapport had hierover niet eens leugens hoeven te bevatten. Alles was bijna goed gekomen voor de FSB, maar de entourage rondom Navalny kreeg het voor elkaar hem aan boord van een vliegtuig naar Berlijn te krijgen. Met dank aan ’Mutti’ Merkel, het was de laatste geste die Poetin voor de westerse wereld in petto had. Daarvoor had hij ’ons’ - en vooral ’die ehemalige Bundeskanzlerin’ - trouwens al jarenlang in de luren gelegd.
In het technisch goed geoutilleerde Berlijnse hospitaal werd Navalny weer opgelapt, bovendien werden er Novitsjok-sporen in Navalny's bloed gevonden. De tijd in het ziekenhuis van Omsk was tekort geweest om de sporen te laten verdwijnen. En zo werd de Poetin-bende toch ontmaskerd. Navalny deed er nog een schepje bovenop nadat hij was gerecupereerd. Hij gaf zich vanuit Berlijn voor als FSB-officier, diverse FSB-moordenaars in dienst van het Kremlin trapten niet in de val. Maar een argeloze gifwetenschapper wel. Gedetailleerd deed hij telefonisch verslag van de vergiftigingsoperatie, uiteraard is er sindsdien niets meer vernomen van deze man.
Het is ongelooflijk dat Navalny, wetende dat hij Poetinvijand Numero Uno was (en is) de beslissing nam na zijn herstel terug te keren naar Moskou. En zo kom ik bij het hoofdstuk ’overmoed’. Ik geloof dat Navalny werkelijk gedacht heeft dat Poetin hem niet zou durven te ’pakken’ vanwege zijn wereldwijde bekendheid. Zijn filmpje betreffende de bekentenis van de gifwetenschapper werd binnen 7 uur 7,7 miljoen keer bekeken, dit moet hem ’Icarus-vleugels’ gegeven hebben. Maar Icarus’ vleugels waren van was, toen hij te dicht bij de zon kwam smolten deze. Navalny, op zijn beurt vloog niet alleen te dicht bij de zon, in feite vloog hij er recht op af. In de documentaire heb ik geen enkel gezinslid of ander ’teammember’ horen zeggen dat Navalny geen voet meer in zijn vaderland moet zetten. Niet tegen hem persoonlijk en ook niet apart voor de camera…..Of het is er uit gelaten, of zijn ’naasten ’ hebben het niet eens geprobeerd. Ik gok op het laatste…
Na zijn Moskouse terugkomst op 17 januari 2021 werd hij meteen opgepakt. Inmiddels zit hij reeds geruimde tijd in een strafkamp te Pokrov, het is een wonder dat hij nog steeds in leven is. Dat hing overigens - alweer - aan een zijden draadje. In totaal was hij 24 dagen in hongerstaking vanwege het feit dat de gevangenisdirectie hem het recht ontkende zijn eigen arts te raadplegen. Het is ongelooflijk, maar deze strijd won hij, inmiddels mag zijn dokter binnen de gevangenispoorten komen. Toch maak ik me weinig illusies, helaas heb ik niet de verwachting dat de uitdager van Poetin ooit nog in levende lijve de bajes uit zal wandelen.
Of, of, Poetin wordt binnen afzienbare tijd zelf geofferd door zijn ’inner circle’. (of door een agent van de CIA/Mossad). Persoonlijk hoop ik daar vurig op, zo’n dramatische wending zou voordelig kunnen uitpakken voor Navalny. Of nadelig natuurlijk, misschien wordt hij na een machtsovername door één of andere barbaarse generaal wel meteen omgelegd. Maar, met Navalny weet je het nooit, hij is werkelijk een kat met 9 levens.
Mocht het optimistische scenario bewaarheid worden, dan wens ik Navalny alle succes van de wereld toe. Alleen, Aleksej, niet meer flirten met enige Russische extreem-rechtse beweging in de toekomst svp! Flirten? Ok, misschien is dat te sterk uitgedrukt, maar in het verleden heeft Navalny de meeste Poetin-vijanden geaccepteerd met het argument dat zij ook Russische burgers zijn die recht hebben op een zo snel mogelijke aftocht van het huidige regime. Daar heb je een punt Aleksej, maar stel het geval dat je ooit de voorman wordt om Rusland daadwerkelijk enigszins corruptievrij te maken met een vleugje democratie. Als je rechts-extremisten meeneemt in je strijd zul je toch op enig moment concessies aan deze lieden moeten doen. Ik ben bang dat alles dan wederom faliekant fout gaat in het tragische Rusland. Nooit doen dus beste Aleksej!
Want uiteindelijk zal dan een vrij Rusland wederom een fata morgana blijken. Zoals Drs. P het in zijn visionaire nummer ’de dodenrit’ al bezong:
’Omsk is één mooie stad, maar net iets te ver weg. ’ En Moermansk ook en Sint-Petersburg en Novosibirsk en uiteindelijk Moskou ook. En Tomsk niet te vergeten….
https://www.youtube.com/watch?v=rAaL1pO3qAw&ab_channel=AntonymoustB