(Zelf)relativering is in deze turbulente tijden ver te zoeken. De social media ontploffen bijkans van de frustraties, woedeaanvallen en verwensingen die te pas en te onpas op de diverse platforms worden geplempt. De meeste internetgebruikers vinden aansluiting bij hun eigen (sub)groep(je) en uiteraard alleen in die veilige – en giftige – omgeving wordt de absolute waarheid verkondigd. Als de complottheorie-aanhanger zich voldoende heeft gelaafd aan de eenzijdige nonsens van zijn eigen Facebookgroepen wordt er nog even gegoogled om nog meer ’bewijzen’ te vinden dat een kleine groep machtige/vermogende pedofielen – bijvoorbeeld Hillary Clinton, Mark Rutte etc – de wereld naar zijn hand zet. Onder andere vanuit een pizzeria in Washington. Althans volgens de zogenaamde QAnon complottheorie-aanhangers. Zelfs ene Donald Trump verleent lippendienst aan deze idiotenclub met tienduizenden aanhangers. En Lange Frans natuurlijk (welke designdrugs heeft deze jongen toch geslikt de laatste tijd?)
Natuurlijk, QAnon’ers bevinden zich aan het einde van het pathologische spectrum, maar tegenwoordig zijn zelfs – op het oog – normale en weldenkende burgers gevoelig voor opvattingen die kant noch wal raken. Bill Gates die het virus liet verspreiden om zijn eigen zakken te vullen met woekerwinsten op Coronavaccins, tig Europeanen die Trump nog steeds een betrouwbare president vinden, (nep)BN’ers die Corona-onzin mogen verkopen op NPO1, nepverhalen over de gevaren van kernenergie, klimaatveranderingontkenners die alleen maar schermen met rapportjes van ’wetenschappers’ die ’bewijzen’ dat de mens geen doorslaggevende invloed heeft op het klimaat van onze aardbol. De lijst is ellenlang en wedden dat er nu al lezers zijn die na het lezen van voorgaande opsomming al afhaken? Sommigen zijn niet eens meer geÏnteresseerd in andermans mening, steeds meer lieden menen de wijsheid in pacht te hebben.
Vroeger, ja, vroeger was alles beter. Op zondagavond keek half Nederland naar Koot & Bie, sommige scènes in ’keek op de week’ staan nog op mijn netvlies gebrand. En niet alleen ’links’ Nederland aanschouwde de ongeëvenaarde humoristisch/maatschappijkritische taferelen en (politieke) typetjes van Kees van Kooten en Wim de Bie. Tijdens de eerste maandagochtendpauze op de middelbare school sloegen zowel langharige ’stickie-rokers’ als spencerdragende JOVD’ers zich op knieën van het lachen om wethouder Hekking. Of de vieze man. Of de zusjes Veenendaal. Of Cor en Cock van der Laak. Of de Amsterdamse burgemeester PvdA’er Ed van Thijn. De lijst van hilarische en (tragi)komische typetjes is eindeloos.
Ouwelullenpraat van mijn kant? Wis en zeker, maar ofschoon in de zestiger, zeventiger en (begin) tachtiger jaren de (politieke) polarisatie misschien wel heviger was dan nu, er werd nog wel ’samen’ gelachen. Op één of andere manier heb ik toch de indruk dat het gemiddelde (zelf)relativeringsvermogen tegenwoordig zwaar aan erosie onderhevig is. Iedereen zoekt – en vindt – zijn/haar subgroepje dat de enig bestaande waarheid verkondigt. De rest is maar nepnieuws dat ons door de strot wordt gedouwd door de MSM. MSM? Ja, mainstream media. De afgelopen tijd heb ik geregeld aan gebruikers van deze term gevraagd wat ze onder die zogenaamde MSM verstaan. Geen antwoord was hetzelfde, de NOS kwam in de definities overigens wel verdacht vaak voorbij. Tja, het NOS-journaal is wel ’linksig’, maar de Telegraaf blijft toch de meest gelezen krant? Het lijkt me dat er (nog) voldoende diversiteit in de Hollandse media te vinden is, niet in de laatste plaats vanwege de nog steeds aanwezige onderzoeksjournalistiek. Maar die staat helaas wel onder hevige (bezuinigings)druk.
Helaas, een duo of persoon dat ook maar een beetje in de buurt van Haagse Kees en Wim zou kunnen komen is nog niet opgestaan. Ik vrees dat de heren achter het Simplisties Verbond – zoals de Duisers zo mooi formuleren – op ’einmalige’ hoogte zullen blijven. Één kritische komiek krijgt van mij wel een vermelding met stip en dat is natuurlijk Arjen Lubach. Helaas geeft de in het Groningse Lutjegast opgegroeide humorist er na dit seizoen de brui aan en eigenlijk vind ik dat misdadig. Arjen jonge, jij MOET blijven, of moet ik soms naar het slaapverwekkende ’dit was het nieuws’ van Harm Edens gaan kijken? O ja, en natuurlijk Dennis van de Ven en Jeroen van Koningsbruggen. Deze jongens zetten heel aardige typetjes neer – Fred en Ria, Sayid, Ruben de Puben – maar passen eigenlijk niet echt in het vakje van politiek/maatschappijkritische satire.
De Koot & Bie encyclopedie is nu uit en die staat zeker op mijn Sinterklaasverlanglijstje. 506 pagina’s lang met maar liefst 894 typetjes! ’Dirk’ en Cor van der Laak kwamen het vaakst voorbij op TV. Prachtige creaties en wellicht bestaan er in het huidige Nederland nog wel een paar echte ’Dirken’. Cor van der Laaken – krities AVRO-lid – zijn echter niet meer te vinden. Want misschien is er nog wel een handvol authentieke kritische burgers, maar die zijn geen AVRO-lid (meer)……….
Eerlijke kritiek is moeilijk te verdragen. Vooral als hij komt van een verwante, een vriend, een vijand, een kennis of een vreemde (Wiet van Broeckhoven, Vlaams politicus en mediapersoonlijkheid, 1949 -2019)