Achter het IJzeren Gordijn was het van 1945 tot 1989 niet echt prettig leven. Behalve als je je in de top van de communistische partij bevond natuurlijk. Jan met de pet had geluk als hij een autootje kon aanschaffen, sommigen genoten het privilege rond te kunnen ’touren’ in een echte Lada. Geen ’tweetakt’ maar een benzineauto. In plaats van een rokende Trabant met een polyester geraamte een echte ’bak’. In Nederland/Vlaanderen werd algemeen aangenomen dat Lada de afkorting betekende van LAndDAf. In het Groningse Finsterwolde – een traditioneel communistisch bolwerk – schijnen in de zeventiger jaren van de vorige eeuw relatief meer Lada’s verkocht te zijn dan in de rest van het land. Waar die (ex)communisten uit het Groningse land nu in rijden? Waarschijnlijk in een (teedehands) Japanner of Zuid-Koreaan en zijn ze lid van GroenLinks….
Over relatief gesproken. Tegenwoordig zijn de meest populaire automerken in Hongarije Mercedes, Audi, BMW en dan bij voorkeur in de meest afschuwelijke SUV-versies. Er is nogal wat veranderd door de jaren heen……. Natuurlijk worden er tegenwoordig ook nog mooie auto’s gefabriceerd, vaak straalt de ’eenheidsworsterigheid’ er trouwens wel vanaf. En nu moeten we van de internationale politieke lobby en inmiddels ook de autolobby ook nog elektrisch gaan sturen. En die vehikels kunnen ook al uitzichzelf inparkeren en op de snelweg kan je gewoon de krant lezen achter het stuur, de computer loodst je wel door de file. Dit laatste zal wel bijdragen aan de verkeersveiligheid, maar mijn autoplezier gaat zo wel naar de gallemiezen. En of elektrisch rijden nu beter is voor het milieu? Daar zijn op zijn zachtst gezegd wel wat vraagtekens bij te plaatsen……
Maar goed, laten we het hebben over esthetiek. De meeste klassieke autoliefhebbers benoemen hun favoriete ’cabrio’ onmiddellijk als hun deze vraag wordt gesteld. De ene praat verliefd over de Alfa Romeo spider uit de jaren zeventig, de ander – met een iets duurdere smaak – over zijn/haar Aston Martin DB5 of misschien wel over een Volkswagen Kever cabrio uit 1960. Allemaal prachtige karretjes, daar niet van, maar er kan er natuurlijk maar één uitspringen en dat is de Škoda Felicia cabriolet die in productie was gedurende de jaren 1959 – 1964.
Ach, zult u zeggen – na aanblik op de foto’s boven dit artikel – , dat valt toch wel mee, zo bijzonder is deze vierwieler toch ook weer niet? Tja, ik vind van wel, de belijning is gestileerd en geavanceerd, vooral de achterflanken met de lampen lijken op de eerste versie van de USS Entreprise, het ruimteschip uit de serie ’Star Trek’. Leuk hè, deze kinderlijke fantasie. Helaas is de productieperiode danig kort geweest, in totaal zijn er slechts 14.863 Škoda Felicia’s vervaardigd. Aan de andere kant: als ’collector’s item’ wordt de Felicia er alleen maar waardevoller van. Over de huidige Škoda Felicia doe ik het liefst maar het zwijgen toe. Hoe is het mogelijk dat Volkswagen – de huidige eigenaar van Škoda de naam ’Felicia’ op deze wijze bezoedeld. Tegenwoordig is de Felicia-versie een goedkoop middenklassertje, niks mis mee, maar niet onder deze naam! ’Felicia’ betekent toch ’geluk’? Dat is ver te zoeken op deze manier, die Duitsers hebben het woordenboek er waarschijnlijk niet op nageslagen….
Maar is nog een andere – veel belangrijkere – reden dat deze Škoda ’a King of a Cabriolet’ is. Hoe is het mogelijk dat de communistische machthebbers destijds hun akkoord hebben gegeven op het ontwerp en de productie van een zogenaamde ’bourgeois’ automobiel? Alles aan deze ’koets’ had toch een ’imperialistische’ reuk. Nu ja, het was meer stank voor die communistische Moskou ja-knikkers die normalitair gewend waren aan het prachtige geluid en de vormgeving van een Sovjetrussische Belarus tractor. En die ’fijne’ olierook die er uit die krengen tevoorschijn kwam. Die partijlkameraden in Boedapest en Praag kwamen nogal eens van het platteland. Hun ’intellectuele’ hersenpannetjes waren natuurlijk eenvoudig te brainwashen door de voorgangers van Poetin…..
Schrijvers, acteurs en anti-communistische intellectuelen in Boedapest vielen voor de Škoda Felicia en sprokkelden – vaak met een groep vrienden – de benodigde Forintjes bij elkaar om een beetje vrijheid te genieten. Als was dat alleen maar mogelijk tijdens een ritje langs het Balatonmeer: met wapperende haren plankgas over de boulevard van het kuuroord Balatonfüred bijvoorbeeld. Daarna moest je weer terug naar het ’grijze muizenbestaan’ van het dorre Bolsjewisme. Hoppa, maak ik daar toch even een onvergeeflijke fout! Intellectuelen zijn natuurlijk altijd anti-commmunistisch. Oef, laat wijlen Jean-Paul Sartre het niet horen. In ieder geval wees Sartre – als oerMarxist – het neerslaan van de Hongaarse opstand door de Sovjet-Unie wel af…….
Op grond van de ’polulariteit in verkeerde kringen – volgens de communistische GeStaPo dan – begonnen die Tsjechische kameraden in Praag toch nattigheid te voelen. In 1964 was het alweer over en sluiten voor de stijlvolle cabriolet. Bleef over de Wartburg Cabrio uit de DDR. Wartburg Cabrio? Wat is dat nu weer voor een vlag op een modderschuit? Inderdaad, de laatste versie heeft meer weg van een doosje Pennywafels maar de eerdere ontwerpen hadden wel niveau. Ook allemaal weggebulldozerd door de Belarus tractoren. In het communisme is natuurlijk iedereen gelijk. En arm van geest. Én zonder verbeeldingskracht……
De auto is een redelijk nauwkeurig equivalent van gotische kathedralen.(Roland Barthes, Frans schrijver, 1915 – 1980)