Bijgaand vindt U een recent artikel van NRC columnist Lotfi El Hamidi. Ik lees zijn columns altijd met grote interesse, vooral zijn betrokkenheid bij de vreselijke situatie in Jemen waardeer ik zeer. El Hamidi’s columns prikkelen en dat bevalt me. Bij zijn laatste column had ik de onbedaarlijke neiging in de pen te klimmen. In de cursief gedrukte tekst treft U mijn reacties aan.
Een karikatuur van de gewone Nederlander
Of: een karikatuur van El Hamidi zelf?
El Hamidi: Nostalgie heeft altijd iets verraderlijks, vooral als het een collectieve herinnering betreft. Ik moet eraan denken vanwege het lied 15 Miljoen Mensen van Fluitsma en Van Tijn, dat door de Nederlandse gele hesjes als protestlied is geadopteerd. Het lied uit 1996 wekt een nostalgisch verlangen op naar een tijd van vrijheid en welvaart die nu niet meer zou bestaan. Het bevat een hoog Make The Netherlands Great Again-gehalte en dat heeft, in ieder geval voor mij, per definitie iets verdachts.
Reactie: waarom Lotfi El Hamidi in het genoemde lied nu een hoog ’make The Netherlands Great again’ ziet is me volstrekt onduidelijk. Maar het is wel onbegrijpelijk dat de columnschrijver het lied van Fluitsma & van Tijn categoriseert in de hoek van het gedachtengoed van Donald Trump. Ik heb de tekst nog eens doorgelezen en ik zie geen enkele vingerwijzing in de richting van de Amerikaanse president. Misschien leest El Hamidi in de tekst ’een fiets staat nergens veilig’ wel dat die dan waarschijnlijk door een immigrant is gejat. Terwijl bij mijn weten de meeste Nederlandse fietsen nog gewoon door studenten worden ontvreemd. En een tamelijk groot deel van de studenten heeft volgens mij nog steeds een redelijk lichtgekleurde huid. In ieder geval is El Hamidi’s kwalificatie van ’15 miljoen mensen’ per definitie verdacht.
El Hamidi: Zo’n tweehonderd mensen in gele hesjes, vooral ouderen, hebben zich zaterdagmiddag aan de voet van de Erasmusbrug in Rotterdam verzameld. Aangevoerd door twee onsympathieke beroepsprovocateurs die ik niet bij naam wens te noemen lopen ze een rondje over de brug. Terwijl een straffe wind alle pogingen om uit volle borst 15 Miljoen Mensen te zingen onmogelijk maakt, druipt de stoet gelehesjesbetogers na bijna een half uur de Erasmusbrug af. Een klein applausje, wat gejoel en iedereen vervolgt weer zijn of haar eigen weg.
Reactie: El Hamidi degradeert hiermee groepen medelanders/Nederlanders die problemen hebben met de ’staat van Nederland’ en zijn (politieke) leiders tot een onsamenhangend nostalgisch zooitje ongeregeld. Is de uitdrukking ’arrogant’ hier niet een beetje op zijn plaats?
El Hamidi: Een paar honderd gele hesjes maken nog geen volksopstand, maar om de één of andere reden weet deze onsamenhangende groep onevenredig veel aandacht naar zich toe te trekken van politici. Zo kon premier Mark Rutte zich wel verplaatsen in de gele hesjes (‘we hebben allemaal een geel hesje tot op zekere hoogte)en CDA-leider Sybrand Buma zag in de demonstranten de bevestiging van de kloof tussen „een elite die wil vergroenen en het volk dat zegt: makkelijk praten als je zelf in een gesubsidieerde Tesla rijdt”.Het is opvallend hoe Rutte en Buma de afgelopen week hebben geprobeerd zich te vereenzelvigen met ‘het volk’, dezelfde Rutte en Buma die hartstochtelijk de afschaffing van de dividendbelasting verdedigden. Maar kijken we naar hoe deze twee heren de afgelopen jaren ‘de gewone hardwerkende Nederlander’ retorisch hebben ingezet in hun campagnes, dan verbaast het weer niet. De gele hesjes voldoen namelijk aan de karikatuur die Rutte en Buma van de gewone Nederlander hebben gemaakt: de witte, laaggeschoolde man die zijn land heeft zien veranderen door migratie en snakt naar een leider die zijn ongenoegen en onbehagen vertolkt.
Reactie: ik ben het eens met de zienswijze dat Rutte/Buma opportunistisch reageren op de ’gele hesjes’ in Frankrijk. Op hun ietwat valse manier proberen ze zich te scharen onder het zogenaamde gewone volk in plaats van zich te concentreren op de problemen/uitdagingen. Maar dat de ’gewone Nederlander’ volgens deze politici voornamelijk een witte laaggeschoolde man zou zijn is eenvoudigweg niet waar. Ook hier weer is in uitspraken/teksten van Buma/Rutte geen ’wit’ spoor van terug te vinden. Dat El Hamidi deze conclusie trekt uit de publieke optredens van genoemde heren is voor zijn rekening. Hoe noem je zoiets? Tendentieus, juist, ja
El Hamidi: Die karikatuur van de gewone Nederlander is niet alleen schadelijk voor de verarmde arbeider, die gereduceerd wordt tot een politieke gimmick. Het is ook een minachting van het electoraat in het algemeen, dat het afgelopen jaar rond het dividenddebat vakkundig werd genegeerd. Want wat zegt het dat enkele honderden gele hesjes, voor een deel bestaande uit dubieuze figuren uit extreem-rechtse hoek, meteen een uitnodiging krijgen om te praten? Een ‘fenomeen’ dat straks nog geen voetnoot waard is in de jaaroverzichten van 2018
Reactie: het ’electoraat’ wordt inderdaad nogal eens geminacht – bijvoorbeeld bagatelissering van UWV uitkeringsfraudes, plotselinge sluiting van ziekenhuizen, door een minister ’stapel stenen’ genoemd, chaos bij het Openbaar Ministerie etc – maar om nu precies het dividenddebat te memoreren slaat El Hamidi de plank lelijk mis. Wat mij betreft is de dividendkwestie een voorbeeld hoe de ’open democratie’ hoort te functioneren. Het kabinet had en heeft het democratische recht om de dividendbelasting af te schaffen als een meerderheid van de Tweede Kamer hier achterstaat. Door het gemor en de onrust in de samenleving moest Rutte op dit dossier bakzeil halen. Kom daar maar eens om in andere – zelfs door ons als zodanig gekwalificeerde – democratische naties. Er is geen sprake geweest van ’het negeren van het electoraat in het dividenddebat’, Rutte werd er door ’ons’ met zijn haren bijgesleurd. ’Misschien’ zou je dit alles wel eens kunnen betitelen als een ’functionerende democratie’…..
Nog even terug naar de kop van het artikel van El Hamidi. De ’Dikke van Dale’ geeft de volgende defintie van karikatuur: ’spotbeeld, spotprent, met name werkend door komische overdrijving’. Kijk uit Lofti, mensen zouden wel eens kunnen denken dat het om Uw persoon gaat…..
Beste Lotfi El Hamidi: Ik zou in Uw plaats nog eens rustig naar het nummer van Fluitsma & van Tijn gaan luisteren……..