De geplaagde PvdA toverde in 2019 een wit konijn uit de hoge hoed in de vorm van Eurocommissaris Frans Timmermans, hij werd gebombardeerd tot lijsttrekker. Hiernaast was hij toen ook ’Spitzenkandidat’ voor de voorzitterspositie van de Europese Commissie. Die job ging aan hem voorbij, de Zuid-Limburgse Frans bleek teveel weerstand op te roepen in Polen, Hongarije, maar ook in Zuid-Europa kwalificeerden veel invloedrijke politici die Timmermans als een (te) controversieel figuur. En kon ’Frenske’ fluiten naar de kers op zijn carrièretaart.
Knarsetandend slikte de voormalige minister van buitenlandse zaken zijn nederlaag, maar hij kreeg nog wel twee troostprijsjes. Hij werd benoemd als de eerste vicevoorzitter van de Europese Commissie en kreeg de verantwoordelijkheid voor de ’European Green Deal’. De voormalige dienstplichtige krijgsgevangenondervrager moest het er mee doen…… De afgelopen jaren had Timmermans de wind mee, de gevolgen van klimaatverandering doen zich steeds meer gelden en het wegvallen van de Russische gasleveringen gaf een boost aan de Europese energietransitie. Allemaal mooi en aardig, maar echt ’baasje spelen’ in Europa of in Nederland, nee, dat heeft de ijdele en ambitieuze Frans tot nu toe niet voor elkaar kunnen boksen.
Maar, daar zou weleens verandering in kunnen komen, nu ’de man van de groene agenda’ lijsttrekker wordt van de gezamenlijke PvdA/GroenLinks-lijst. Zou deze linkse politicus de Tweede Kamerverkiezingen voor deze ’combi’ kunnen winnen? Wel, afgaand op de uitslag van de Europese parlementsverkiezingen van 2019 is dit niet denkbeeldig. Meer dan één miljoen kiezers brachten hun stem uit op de PvdA, de VVD bleef daar met 800.000 stemmers een flink stuk onder. Met één klap was de PvdA weer terug op de politieke kaart en mocht meteen de meeste politici afvaardigen naar Brussel (en Straatsburg….). OK, OK, het ging slechts om het Europees parlement, maar het ’Timmermans-effect’ had zijn uitwerking niet gemist.
GroenLinks verdubbelde bijna het aantal (Europese) stemmen in 2019 waarmee we kunnen vaststellen dat bijna 1 op de 3 stemmers zijn of haar stem uit heeft gebracht op GroenLinks/PvdA. Een ongekend succes voor deze twee partijen, zou ’links’ met Frans al lijsttrekker bij de komende Tweede Kamerverkiezingen dit kunststukje kunnen herhalen? De kansen liggen er, Mark Rutte is strakjes passé defini en de kersverse VVD-lijsttrekster Dilan Yeşilgöz-Zegerius is nog een relatief onbekende bij het Nederlandse electoraat. Hiernaast kunnen er stemmen afgesnoept worden van het CDA en andere progressieve partijen zoals de SP, en D66.
Maar in dit laatste schuilt een groot gevaar. GroenLinks/PvdA zou wel eens als grootste ’combipartij’ uit de bus kunnen komen, maar wat heeft ’groene Frans’ daaraan als partijen als D66 en SP gedecimeerd worden? Een linkse meerderheid bereiken in de Tweede Kamer wordt in dit scenario moeilijk, zo niet onmogelijk. Helemaal als de VVD zich enigszins weet te handhaven en de BBB een gigantische klapper gaat maken. Het is zelfs niet uit te sluiten dat de cominatie VVD-BBB een absolute meerderheid in het parlement zal halen. In dat geval kan Timmermans een pyrrusoverwinning vieren, ik verwacht dan niet dat er champagneflessen zullen worden ontkurkt door Jesse Klaver……
Daarom is het volgens mij voor Timmermans cum suis van groot belang dat Pieter Omtzigt zo snel mogelijk de knoop doorhakt. Als hij met een eigen partij aan de verkiezingen deelneemt is de kans op een ’meerderheid over links’ veel groter. Omtzigt is ’the real dark horse’ in dit verkiezingsspel, maar als hij past voor de uitdaging vrees ik voor mijn hiervoor genoemde scenario. OK, misschien is de kans dat VVD en BBB gezamenlijk meer dan 75 zetels scoren niet zo hoog in verband met de volledige politieke versnippering in Nederland. Maar stel dat het er 70 worden en de partij van Joost Eerdmans - JA21 - 6 zetels scoort, dan is de coalitie alsnog in kannen en kruiken.
Ik kan me voorstellen dat ’de man van de Europese duurzaamheid’ inmiddels door nachtmerries wordt geplaagd vanwege bovenstaand scenario. Als de demissionaire premier Rutte zijn partij in het zadel wil houden doet hij er verstandig aan het project ’Omtzigt, functie elders’ weer leven in te blazen. Verzuimt hij zulks, dan is het zeer wel denkbaar dat de VVD de komende jaren in de oppositiebankjes moet gaan plaats nemen. En staat Frans Timmermans met zijn ministersploeg in het volgend voorjaar met ’Willy’ op het bordes. Misschien heeft Rutte eveneens nachtmerries over dit scenario. Is dit mijn politieke erfenis? Je hoort het Mark al denken……
Timmermans heeft al aangegeven voor ’het torentje’ te gaan, elke andere uitkomst zal hem niet bekoren. Als de combinatie GroenLinks/PvdA niet de grootste zal worden is Frans - volgens mij - meteen af door een zijdeur. Maar zelfs als de ’lijst Timmermans’ de overwinning pakt is het mogelijk dat hij na de verkiezingen meteen uit de Nederlandse politiek vertrekt. Wanneer? In het geval een progressieve meerderheid in de Tweede Kamer het (net) niet haalt. En waarom? Wel, Frenske gaat immers alleen voor ’het torentje’. De rest van de mogelijke functies heeft hij nu al in de ’klimaatneutrale biobak’ geflikkerd…..