Voor de 84e keer verzorgde de Wiener Philharmoniker het traditionele nieuwjaarsconcert in de gouden zaal van de Wiener Musikverein. Het wordt in 90 landen uitgezonden, ieder jaar kijken meer dan 50 miljoen mensen naar de (muzikale) pracht en praal die Oostenrijk heeft te bieden. Zelfs in Rusland, China, Egypte, Mongolië en Venezuela kunnen burgers genieten van de walsmuziek, maar het laatste ’muziekwerk’ betreft traditiegetrouw een mars en wel die van Radetzky. Deze Veldmaarschalk won in 1848 de slag van Custoza. Wie er verslagen werden? De Italianen natuurlijk die ver werden teruggedrongen. Tot 1859 waren de Oostenrijkers tot in Lombardije ’de baas’. Desalniettemin wordt het Neujahrskonzert (ook) rechtstreeks uitgezonden in Italië. Alles onder het (nieuwjaars)motto ’alle Mensen werden Brüder’, nicht wahr…..?
Het nieuwjaarsconcert bestaat al sinds 1939, in die tijd was Oostenrijk al onderdeel van Nazi-Duitsland. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gingen de voorstellingen gewoon door, de Oostenrijke dirigent Clemens Krauss leidde van 1939 tot en met 1945 alle nieuwjaarsconcerten. Adolf Hitler was erg op de man gesteld, in 1943 werd hij zelfs benoemd tot hoofd van de Reichsmusikkamer (de Nazi-organisatie die bepaalde welke muziek wel en niet door de beugel kon). Krauss werd door Hitler gebruikt voor diverse propagandadoeleinden, de dirigent verzorgde bijvoorbeeld optredens voor Duitse soldaten. Zelfs aan het front…In 1945 werd Krauss gearresteerd door de geallieerden, maar hij werd niet lang vastgehouden. Sterker nog, in 1948 keerde hij terug als dirigent, hij zou het nieuwjaarsconcert nog tot en met 1954 leiden.
Mmmh, het (voor)oordeel ten aanzien van Oostenrijkers wordt maar weer eens bevestigd, nietwaar? Toch is dit maar één kant van de ’geschichte’. Krauss weigerde namelijk om Joodse orkestleden te ontslaan, bovendien heeft hij Duitse Joden geholpen om te kunnen vluchten naar Engeland. Tja, er valt vaak geen zwart-wittekening van mensen te maken die tijdens de Tweede Wereldoorlog probeerden te overleven. In hoeverre Krauss ’goed’ of ’fout’ was valt moeilijk te beoordelen, wel is vast te stellen dat hij én ’goed’ én ’fout’ is geweest tijdens het Nazi-regime.
Is het overigens aangenaam naar het Neujahrskonzert te kijken en te luisteren? Als U überhaupt niet van klassieke muziek houdt, geenszins. Maar ook veel klassieke muziekliefhebbers zullen niet bekoord worden door de walstonen van de Straussfamilie. Of de volgende polka…. Behalve fans van ’walskoning’ André Rieu die graag meedeinen op de melodie van ’an der schönen blauen Donau’, gecomponeerd door één van de Straussen’ natuurlijk, in dit geval Johann Strauss jr. Hij populariseerde de Weense wals in de tweede helft van de 19e eeuw en stond daarom bekend als ’der Walzerkönig’. André Rieu heeft het stokje van hem overgenomen, de Limburger is overigens tevens een groot componist. Hij schreef onder andere ’the sound of music medley’, een meesterwerk. Alleen, het origineel bestond al, André heeft de muziek van the sound of music slechts ’bewerkt’.
OK, OK, ik zal verder geen badinerende opmerking meer over André maken, dat heeft deze showman niet verdiend. Naar zijn voorstellingen kijken nog veel meer mensen en met zijn orkest heeft hij in tientallen landen opgetreden, bijvoorbeeld in Japan, Nieuw-Zeeland, Rusland, Chili en Thailand. Wat mij betreft heeft André een optreden als dirigent van de Wiener Philharmoniker dan ook dubbel en dwars verdiend. Bij voorkeur op de eerste januari natuurlijk. Ik zal binnenkort eens beginnen te lobbyen bij de Wiener Musikverein, waarschijnlijk maakt André een grote kans. Waarom? Niet alleen is Rieu inmiddels de internationale walskoning, hij is hiernaast bijna in Duitsland geboren (in Maastricht). Én, én, hij kan zich uitstekend in de Duitse taal uitdrukken. Maar doorslaggevend is het feit dat André tijdens diverse concerten een decor toonde van het Weense Schloss Schönbrunn.
Mocht de Wiener Musikverein toch niet akkoord gaan met het aanstellen van Rieu, dan stel ik voor het Neujahrskonzert voortaan de boycotten. Hoe? Door in de Nederlandse Grondwet te laten opnemen dat op nieuwjaarsdag - op het tijdstip dat het Neujahrskonzert aanvangt - verplicht wordt gesteld dat alle Nederlandse TV-kanalen het laatste opreden van Rieu op het Vrijthof uitzenden. Ik weet zeker dat premier Wilders dolenthousiast zal reageren op mijn voorstel. Waarom? Geert ziet er namelijk zelf uit als een Oostenrijke componist, U weet uiteraard om wie het gaat!
Ein glückliches Neujahr, mit freundlichen Grüssen von Rolex! Rolex? Ja, dit is één van de hoofdsponsors van het Neujahrskonzert. Maar dat is toch het horlogemerk van de gelijknamige Zwitserse firma? Inderdaad, en daarom moet ons ’vlaggeschip’ uit Nederland nu ook de mogelijkheid krijgen om Wenen aan zijn voeten te krijgen. Und ein Bisschen schnell bitte!