In 1984 maakte de gouverneur van Lapland een historisch besluit bekend. Voortaan zou dit Scandinavische gebied door het leven gaan als Santa Claus land. Op basis waarvan de gouverneur dit besluit nam is nog steeds onbekend en dat zal het blijven ook. Santa Claus is een fictieve figuur die waarschijnlijk een mengeling is van de Nederlandse Sinterklaas en de Britse Father Christmas. De Amerikaanse cartoonist Thomas Nast heeft Santa Claus aan het einde van de 19e eeuw een gezicht gegeven (en een dikke buik….). Hij bedacht erbij dat de alsmaar ’ho ho ho’ roepende baardmans afkomstig was van de Noordpool. In de dertiger jaren van de vorige eeuw vond de firma Coca-Cola het een aardig idee om hun bruine vocht te laten promoten door een dikkerd met baard en scharlakenrode jas. Voor dit doel leverde reclametekenaar Haddon Sundblom een Santa Claus-tekening af en ziedaar, de (Coca-Cola) Kerstman werd definitief tot leven gewekt. OK, maar de basiskenmerken van Santa Claus heeft Sundblom natuurlijk gejat van Thomas Nast.
Het moet gezegd, Coca-Cola heeft prachtige kerstcommercials geproduceerd met Santa Claus in een prominente rol. Ja, ja, van marketing hebben ze daar in het hoofdkantoor te Atlanta wel kaas gegeten, maar de beste marketeer is toch wel die Laplandse gouverneur. Sinds zijn besluit is het ’Santa Claus-toerisme’ op gang gekomen en niet zo’n beetje ook. Dit jaar zal de teller waarschijnlijk op 600.000 toeristen uitkomen die uit alle delen van de wereld worden binnengevlogen. Het is een komen en gaan van toestellen op het vliegveld van het (voormalige) dorpje Rovaniemi, op 16 december jongstleden zag ik bij ’arrivals’ vluchten uit Dublin, Parijs, Londen, Manchester, Milaan, Madrid, Istanboel etc etc. Ja, ja , ook uit Istanboel vertrekken ouders met kinderen die een glimp van de Kerstman willen opvangen. En dat is altijd mogelijk hoor, voor 35 Euro (per persoon) mag je zelfs met hem op de foto. Dit terwijl in Turkije het Kerstfeest toch niet gevierd wordt, althans niet door Islamitische geloofsgenoten…
Voor de enthousiasthe kindertjes gaat er een(kinder)wens in vervulling om in de woonplaats van Joulupukki aan te komen. Joulupukki? Dat is de Finse naam voor de Kerstman, maar niet heus. Joulupukki betekent ’Kerstbok’, het verwijst naar een oude Finse traditie waarin (in vervlogen tijden) Finnen met Geitenvellen om hun schouders voedselresten verzamelden bij woonadressen. Later kreeg Joulupukki de vorm van een soort kabouter inclusief rood mutsje. Maar ook met deze figuur is inmiddels grotendeels afgerekend. Kindjes uit München, Peking en New York willen natuurlijk persoonlijk de Coca-Cola kerstman ontmoeten en niet één of andere pietluttige Paulus de Boskabouter.
De Finse autoriteiten zijn zich er inmiddels van bewust dat ze niet een soort ’Venetië van het noorden’ willen worden. Maar deze vergelijking gaat compleet mank. Venetië is een historische lagunestad (op palen gebouwd) met eeuwenoude gebouwen en bruggen, daarbij vergeleken komt Rovaniemi er bekaaid af. Een handelscentrum van de houtindustrie, da’s zo’n beetje de erfenis van dit stadje en de complete verwoesting ervan door de Nazi’s in 1944. Na de Tweede Wereldoorlog werd de woonkern weer opgebouwd, maar toen was de Kerstman nog in geen velden of wegen te bekennen. In 1950 kwam de spreekwoordelijke ’Kerstvrouw’ langs in de persoon van de voormalige first lady Eleanor Roosevelt die 10 miljoen Deutschmark bij zich had. Met dat bedrag kon de wederopbouw van Rovaniemi beginnen.
Voor het bezoek van mevrouw Roosevelt hadden de Lappen een soort ontvangsthuisje voor haar gebouwd dat daarna steeds vaker zou worden bezocht door toeristen. Die maakten een rondje door het dennenbos op een arreslee, voortgetrokken door rendieren om vervolgens door te reizen naar de Verenigde Staten of Tokyo. Ik heb een donkerbruin - of scharlakenrood - vermoeden dat door deze ontwikkelingen bij de Laplandse - of is het Lapse? - gouverneur in de tachtiger jaren een kerstlampje is gaan branden. Het resultaat is onder andere dat voor een simpele hotelkamer in Rovaniemi tijdens de kersttijd dit jaar minimaal 200 Euro moet worden neergeteld. En voor een dagticket Santa Park? 45 Euro….Ja, ja de (Coca-Cola) Kerstman is kassa!
Het Santa Park bevindt zich in een kunstmatige grot, ik vraag me af in hoeverre er van klimaatneutraliteit sprake is daar in het hoge noorden van Finland. Nee, dat is helaas nog niet het geval, maar de woordvoerder van het Kerstpark beweert dat over twee jaar de toeristen kunnen worden verwelkomd in een klimaatneutrale omgeving. OK, maar het gros van de bezoekers arriveert per vliegtuig, in 2022 waren er meer dan 72.000 vliegtuigbewegingen. Het aantal passagiers bedroeg meer dan 800.000…… Dit jaar zal het miljoen wellicht al bereikt worden en da’s mooi voor de Finse toeristenindustrie. Maar niet voor het milieu, de populariteit van de Coca-Cola kerstman zorgt in Finland voor een forse belasting ervan.
Maar dat zal al die Amerikaanse, Turkse, Chinese en Duitse ouders een (kerst)worst wezen. Hun kinderen hebben toch het recht om Santa Claus de hand te schudden? Om daarna af te reizen naar Disneyland in Parijs of Orlando, Florida. Maar daar loopt de Kerstman toch niet rond? Jawel hoor, op deze locaties staat Santa Claus de kinderen al op te wachten. Met een flesje Coca-Cola in de hand.Op deze manier wordt de magie van Santa Claus wereldwijd gegarandeerd. Wat een rijke traditie! Of niet dan…..?
Bijgaand één van de zeer succesvolle Santa Claus commercials van Coca-Cola:
https://www.youtube.com/watch?v=F9_Vz_xVjAU&ab_channel=ADman1909
PS Sinds 2010 is Rovaniemi The Official Hometown of Santa Claus, althans volgens de Europese Unie. Mmh, ik wist niet dat ze in Brussel in sprookjes geloofden. Alhoewel, Frans Timmermans heeft jaren in Brussel gebivakkeerd. Frenske draagt een baard en tot voor kort geloofde hij nog in het sprookje dat hij premier van Nederland zou worden. Zo gek is de uitverkiezing van Rovaniemi dus niet....