Woord van het jaar 2023: ’Graaiflatie’. Volgend jaar ’Vergeldingsinflatie’?

Het is niet zo vreemd dat het woord ’graaiflatie’ de winnaar is geworden van de ’Dikke van Dale woord van het jaar-wedstrijd’. Tweederde van de 15.000 stemmers meent dat de prijzen - van vooral levensmiddelen - veel te hard gestegen zijn dit jaar. Eigenlijk kunnen we de woordverkiezing van dit jaar dus betrachten als proteststem…. De gemiddelde Nederlander was niet alleen klaar met de manier waarop dit land wordt bestuurd, maar nog meer met de onevenredige stijging van de kosten voor levensonderhoud. In mei van dit jaar schreef ik al een artikel over de naar de hemel schietende levensmiddelenprijzen ( https://andrasnn.com/nl/komt-na-de-graaiflatie-de-vergeldingsinflatie ).

Supermarktketens en fabrikanten weten heel goed hoe ze moeten reageren op een inflatoire situatie waarin energieprijzen tegen de ventilator beginnen op te klotsen. Toen de inflatie de dubbele cijfers begon te overstijgen wisten bedrijven als Unilever, Albert Heijn, Mars en Jumbo in het geniep daar lekker van mee te profiteren. Niet alleen werden schapprijzen onevenredig verhoogd, plotseling verschenen ook hazelnootpastapotjes met een inhoud van 200 gram - in plaats van 300 gram - in het supermarktassortiment. Met uiteraard dezelfde prijs als de inmiddels gesaneerde 300 grams potjes….

Overigens, in België - of meer specifiek - Vlaanderen is ’graaiflatie’ ook op de eerste plek geëindigd en dat is niet zo verwonderlijk. Het detailhandelsconcern Ahold-Delhaize is namelijk eigenaar van de Delhaize-supermarkten in onder andere Mol, Mechelen en Brussel. ’Graaiflatie’ kreeg bij onze zuiderburen echter nog geen 40% van de stemmen, wat doet vermoeden dat de prijsstijgingen daar niet zo dramatisch waren in vergelijking met ons polderlandje. Of de Vlaming vindt het niet zo erg om meer te moeten betalen voor zijn/haar ganzenlever. In het stadje Mol stond de consument in de plaatselijke Delhaize dit jaar tot de enkels in het mulle, hoge (prijs)zand. De stadsnaam Mol is afgeleid van 'mul', er is namelijk heel wat mul zand - in de vorm van zandduinen - in de omgeving te vinden. Als het binnenkort maar geen drijfzand wordt, maar wellicht denkt de directie van Ahold-Delhaize hier wel anders over…

Op de tweede plek eindigde ’vreugdebier’, slechts 7% van de deelnemers stemde op dit vrolijke woord. Hoewel, vrolijk? Het gaat om bier dat in plastic bekers van de tribune wordt gegooid op het moment dat het favoriete elftal van de supporters een doelpunt heeft gescoord. Maar, maar, dit heeft toch niets met vreugde te maken? Dit jaar heeft de KNVB immers de regel ingevoerd dat een wedstrijd na het gooien van een plastic bierglas op het veld moet worden gestaakt. Na een ’afkoelingsperiode’ dient de scheidsrechter de wedstrijd te hervatten. Op het moment dat er nogmaals ’vreugdebier’ wordt geworpen is het over en sluiten met de match. Waar de uitdrukking ’vreugdebier’ vandaan komt is me dan ook een raadsel. Wat mij betreft is ’exitbier’ een betere benaming, want wie kan er nu vreugde beleven aan een definitief gestaakte wedstrijd?

De bronzen plak kan dit jaar om de hals van ’nepobaby’ worden gehangen. ’Nepo’ is een afkorting van nepotisme, dus U voelt ’m al. Een dergelijke ’baby’ is het kind van een bekende ouder (meestal uit de amusementswereld) dat zijn/haar naam en faam te danken heeft aan een beroemde ouder. Roxeanne en André Hazes junior staan natuurlijk met stip op nummer één alhoewel het met de ’faam’ van deze twee niet echt meevalt. Roxeanne zingt regelmatig vals als een kraai en André junior is meestal in het nieuws wegens uitspattingen en/of relatieperikelen. En beide hebben nog wel eens ruzie met die prolete van een moeder van ze, ene Rachel van Galen, slagersdochter uit Rotterdam.

Vorig jaar was het woord ’klimaatklever’ nog de winnaar van de Dikke van Dale-wedstrijd, maar wie heeft het na de recente Tweede Kamerverkiezingen nog over het klimaat? Het stichwort is nu eerder ’grondwet’, of ongrondwettelijk’. Want oei, oei wat is (Frenske) Timmermannetje bang dat Geert Wilders de Grondwet grotendeels buiten werking wil stellen. In 2018 werd ’blokkeerfries’ de gouden medaillewinnaar en deze hoogste onderscheiding moet Frans toch moed geven. Waarom? Wel, als Frans de coalitie PVV, BBB, NSC volgend jaar succesvol kan ondermijnen in maakt de (eventuele) nieuwe uitdrukking ’blokkeerfrans’ een grote kans. Of Timmermans Wilders in de wielen kan rijden? Ik heb er een hard hoofd in, ik vrees - voor Links Nederland - dat die ’Dagobertducktaks’ voor vermogende Hollanders (woord van het jaar in 2014) er voorlopig niet komt….

Misschien kan Timmermans zijn slechte stemming sinds de verkiezingen een beetje opkalefateren tijdens een goed diner in het rerstaurant Château Neercanne gelegen aan de voet van de Sint Pietersberg (die afgegraven is, maar dat geldt - helaas voor Frans dan - niet voor Pieter Omtzigt. Maar dit terzijde....).Per slot van rekening is Frans geboren in Maastricht en houdt hij van lekker eten en drinken. Wedden dat Frans’ humeur er al tijdens het diner op vooruit gaat? Château Neercanne is niet goedkoop, maar alaah, ’een goed humeur kost geld’ nietwaar? Wie vorige strofe al talloze malen heeft uitgesproken? Dagobert Duck natuurlijk! Enne Frans, waarschijnlijk kost het diner jou nog geen geld ook. Waarom niet? Etentjes zoals deze kunnen toch gedeclareerd worden?! Helemaal als deze worden genoten in het uiterste zuiden van Limburg….

A votre santé Cher ancien commissaire Européen et actuel chef de groupe de Pvda/GroenLinks!

PS Volgend jaar zou het woord van het jaar zo maar eens op ’vergeldingsinflatie’ kunnen vallen. Doordat werknemers als gevolg van de graaiflatie (nog) hogere lonen zullen eisen bestaat de kans dat ondernemingen (nogmaals) hun prijzen zullen verhogen. Zodat we terug bij af zijn. En de volgende getrokken  ’algemeen fondskaart’ bevat tot overmaat van ramp de volgende mededeling: 'Ga direct naar de gevangenis. Ga niet langs Start. U ontvangt geen 20.000 Euro.' Wie die kaart getrokken heeft? Driemaal raden....