De nieuwe Matrix-film gaat over onszelf: we leven al jaren in een simulatie……….

Wat een verwennerij als je nu niet in Nederland bent, maar zoals ik in Hongarije. De nieuwe Matrix-film, ’resurrections’ is sinds eind december in de bioscoop te aanschouwen. Natuurlijk dient elke science fiction of dystopische filmliefhebber deze vierde versie van de Matrix te bekijken, helaas kon ik pas in het nieuwe jaar naar de cinema. Was het de moeite waard? Alleszins, natuurlijk wordt er verder geborduurd op het bekende concept, maar zo werken toch alle computerprogramma’s die vernieuwd worden? Een nieuwe en hopelijk betere versie dan de voorgaande, in deze zin kunnen we nog ontelbare nieuwe versies van de Matrix verwachten. Misschien over niet al te lange tijd zelfstandig geproduceerd door een computer die op geheel eigen kracht en inbeeldingsvermogen een nieuwe film op het doek brengt. Gebaseerd op ver doorontwikkelde artificiële - of kunstmatige - intelligentie. Wie zal het zeggen? Wel, ik weet het antwoord nu al, de zogenaamde AI (Artificiel Intelligence)-computer natuurlijk!

De Matrix-trilogie was een groot succes, de eerste ’versie’ sloeg in als een bom. Het idee dat de complete mensheid in een simulatie leeft gaf de filmkijkers een ’unheimisch’ gevoel. Omlijst met een groenige kleur in alle scenes droeg dit nog extra bij aan de ongemakkelijkheid. Je doet je saaie dagelijkse werk als kantoorklerkje, maar in feite geeft jouw lichaam - liggend in een capsule geketend aan snoeren en slangen - de broodnodige energie aan machines die ons aller leven controleren. Brrrr, de Wachowski zusters joegen ons hiermee de stuipen op het lijf. Zij waren de bedenkers van het Matrix-concept, maar zijn ter wereld gekomen als broers. Inderdaad, we hebben het hier over 2 transgendervrouwen, wat mij betreft maakt hun ’transformatie’ de Matrix nog intrigerender. De twee broers leefden immers in een mannenlichaam, terwijl ze zich ’vrouw’ voelden. Hoe ’Matrixer’ wil je het  hebben?

De gezusters Wachowski intoduceerden in 1999 bovendien een nieuwe wijze van filmen die bekend is geworden als ’Bullettime’. Tijdens het kijken naar diverse Matrix-scenes is het alsof de tijd is stilgezet of vertraagd en jij als aanschouwer kan rondlopen te midden van de handelingen. Ik vond het sensationeel om te kunnen meemaken. In 1999 was deze techniek samen met het idee dat de mensheid in een simulatie leeft in één woord revolutionair! Bovendien hadden de Wachowski’s precies de juiste acteurs geselecteerd voor hun angstaanjagende schepping. Natuurlijk is Keanu Reeves fantastisch in zijn rol van Neo, maar wat mij betreft zijn de echte ’hot shots’  Morpheus - in de trilogie gespeeld door Laurence Fishburne - en agent ’Mr’ Smith die de kwade tegenpool is van Neo. Hugo Weaving tekende voor deze rol in de eerste drie films, hiij was werkelijk weergaloos ’evil’.

Helaas komen Weaving en Fishburne in Matrix resurrections niet meer terug, we moeten ons vermaken met hun opvolgers die niet zo’n impact hebben als die originele exotische en bedachtzame Morpheus. of die ’inslechte’ Weaving. Blijft de nieuwe film dan het aanzien nog wel waard? De meeste filmrecensenten zijn niet bijster enthousiast, maar daar heeft een echte Matrix-liefhebber maling aan. Het concept is oneindig net als alle nieuwe versies van Microsoft of Apple-Iphones. Of Sony-virtual realitybrillen. Verbeteren en versnellen is het devies van alle fabrikanten die zich bezig houden met digitale speeltjes en daarvan zijn er steeds meer van.

Wie bedenkt die nieuwe digitale speeltjes eigenlijk? Momenteel komen de basisideeën nog altijd uit een menselijk brein, in meer of mindere mate geholpen door kunstmatige intelligentie. Maar wat als AI de ’schepping’ van nieuwe toepassingen volledig overneemt? Niet mensen bedenken dan de nieuwe versie van een computerspel of computerprogramma, maar de kunstmatige intelligentie zelf. Met andere woorden, wanneer bereiken we het niveau van singulariteit? Dat is de situatie waarin AI meer invloed krijgt op de ’menselijke maatschappij’ , sterker nog meer invloed krijgt dan de mens zelf. De Matrix geeft ons hiervan op het grote scherm een voorproefje en dat is uitermate beangstigend, Het betekent in feite dat ’den mensch’ de controle verloren heeft op onze aardbol. Na het bereiken van het niveau van singulariteit hebben we als zwakke mensen van vlees en bloed niets meer in te brengen hebben tegen de computers en hun algoritmes. Onze manier van leven wordt dan bepaald door een snel zelflerend ’AI-systeem’. Dit verslaat de beste grootmeesters niet alleen altijd in het schaakspel, maar ook op alle andere terreinen waarin we als mens dagelijks actief zijn.

Deels leven we al in zo’n omgeving door de algoritmes die ons bijvoorbeeld op Facebook en Google in donkere smalle informatie-tunnels leiden. In deze tunnels zijn inmiddels de vele Trumpaanhangers verstrikt geraakt. Maar ook viruswappies die blindelings achter figuren als Willem Engel en Thierry Baudet aanlopen. Het enge is dat dat deze bange, onwetende tunnelgangers in wezen niet hun zogenaamde held volgen maar een algoritme dat is gegenereerd door gigabedrijven als Facebook (tegenwoordig Meta) of Apple.

Overigens kunnen er ook voordelen kleven aan deze ontwikkeling. Welke? Wel, ik zou in een simulatie graag eens de degens willen kruisen met Trump, Engel en Baudet. Het is toch een heerlijk idee dat je in je eentje deze drie tegelijk in één groot gevecht definitief kunt vloeren. Het enige probleempje dat blijft is dat in ’real life’ deze figuren niet verdwijnen naar de achtergrond. Daarom besluit ik bij deze om voor altijd in mijn favoriete simulatie te blijven hangen. Ik ben echter bang dat Mark Zuckerberg mij weldra hardhandig laat ontwaken. Waarna ik in zijn volgende uitgekozen simulatie verder moet met mijn door hem verpeste leven. Het duurt overigens niet lang meer of de simulatie van Mark Zuckerberg mijn (emotionele) leven zal bepalen.

Weet U waar we ons dan bevinden? Heel, heel ver van huis (dat overigens niet meer bestaat……)

Bent U al depressief geworden? Geen nood, hierbij een leuk popnummertje dat U vrolijk zal stemmen: We’re on a road to nowhere…….

De talking heads hadden in 1985 al in de gaten welke richting het uitgaat met de mensheid getuige de tekst van het eerste couplet:

Well, we know where we're goin'
But we don't know where we've been
And we know what we're knowin'
But we can't say what we've seen

https://www.youtube.com/watch?v=LQiOA7euaYA&ab_channel=DavidByrne