Nog één keer Trump’s Twee-Statenoplossing voor het Midden-Oosten. Reactie EU? Zwijgen….. En wij leven in een Unie van ’Gemeenschappelijke Waarden’?

De Jordaanvallei is een felbegeerd gebied door Israël en met het Trump's ’vredesplan’ in de hand wordt deze graanschuur langzaam maar zeker geannexeerd. Met de presentatie van het plan was het Trump/Netanyahu maar om één ding te doen: internationale legitimatie verkrijgen voor het verwerven van een zo groot mogelijk Palestijns gebied. De meeste nederzettingen zijn in volledige strijd met het internationale recht (en sommige zelfs in strijd met de Israëlische wet!), met deze ’Trumpmove’ zal de nederzettingenpolitiek alleen maar een hogere vlucht nemen.

En hoe reageert de wereld? Ach, laten we het liever over het Coronavirus hebben is de tendens. Geen staat wil zich aan deze brisante materie branden, je zou eens voor antisemiet kunnen worden uitgemaakt. Vroeger gingen westerse sympathisanten in Nederland, Duitsland, Frankrijk etc nog wel eens de straat op om te demonstreren tegen de internationaal eenzijdige poltiek ten aanzien van het Midden-Oosten. De gele hesjes in Parijs zijn echter met andere zaken bezig, staken en demonstreren is een diepliggende Franse traditie maar solidariteit voor onderdrukte volkeren staat niet meer in het programma van de Fransozen. Wat het Gele hesjesprogramma wel behelst? Alles wat maar als anti Macron is te bestempelen, een coherent idee heb ik bij die gele hesjes nog niet kunnen ontdekken. Ooh toch! De kleur van hun hesjes……

En  hoe reageren de Arabische broeders?? Alleen Jordanië reageerde meteen negatief. De rest? Wegkijken is het motto, Egypte, Saoedi-Arabië, libanon etc, het interesseert ze eigenlijk geen snars. Achter de coulissen zijn Saoedi-Arabië en Israël al partners – een monsterverbond tegen Iran -, bovendien kampen veel Arabische staten met onrust, burgeroorlog en economische problemen. Als zwartkijker wil ik voor Jordanië nog het volgende toevoegen: zou het niet zo kunnen zijn dat de Jordaniërs alleen uit egoïstische overwegingen het Trumpplan afwijzen? Immers, als er een volgende Palestijnse vluchtelingenstroom op gang komt kloppen de vluchtende Palestijnen natuurlijk ook bij de Jordaanse grens aan. Hiernaast leven er nu al  reeds meer dan 2 mljoen Palestijnse vluchtelingen binnen de Jordaanse grenzen.

In mijn vorig artikel heb ik reeds gemeld dat Israël het grootste recht heeft zich te verdedigen tegen buitenlandse, vooral Arabische agressie. ’After all’ bevindt het land zich nog steeds in een situatie met vijandige buren. Gelukkig is de agressie van die buurlanden de laatste decennia naar een lager niveau gebracht – behalve als het gaat om Iran – en dat is op zichzelf goed nieuws!

Maar dat Israël die situatie nu met de wind in de rug van de Amerikaanse president op deze manier gebruikt is zeer laakbaar. Misbruiken is een woord dat eerder op zijn plaats is. En de Europese Unie. En de lidstaten? Ik vermoed dat juist in deze periode waarin 75 jaar geleden het vernietigingskamp Auschwitz werd bevrijd er geen animo is om een kritisch weerwoord te plaatsen bij het Trumpplan. Waar was/is Europees Commissievoorzitster Ursula von der Leyen? Te druk met de ’Brexit-day’ natuurlijk die helemaal geen Brexit-day voorstelt. O ja, en natuurlijk druk met Fransje Timmerman’s Green Deal. In 2020 verandert er trouwens in de EU-relatie met het Verenigd Koninkrijk het volgende: NIETS. EU politici hebben eens de knopen aan de jas geteld en kwamen al snel tot de conclusie: met inhoudelijke kritiek op het Trumpplan valt er voor ons niets te halen. Maar Fransje Timmermans heeft het nog steeds over die Europese Unie van ’gemeenschappelijke waarden’. Excusez le mot: my ass!

De oude CDA‘er Dries van Agt – die zich immer heeft beijverd voor de Palestijnen – zal er misschien nog wel eens een nachtje van wakker liggen. In de zeventiger/tachtiger jaren van de vorige eeuw kreeg ik meestal pukkeltjes als ik een CDA politicus met uitgestreken gezicht hoorde bazelen. Maar achteraf gezien begin ik zelfs het ’Christengutmensch’ Elco Brinkman nog enigszins sympathiek te vinden. Want waar is die Thierry Baudet nu met zijn stokpaardje van het politieke kartel? Thierry steunt naar eigen zeggen Israël natuurlijk onvoorwaardelijk. Ik word er misselijk van……

Nogmaals, Israël heeft ontegenzeggelijk bestaansrecht en mag zichzelf verdedigen. Maar het huidige beleid gaat – letterlijk – alle perken te buiten, de bal wordt op enig moment in de toekomst teruggekaatst…….

David Ben-Gurion is een Joodse held en terecht. Hij was het die zich onvermoeibaar inzette voor de Joodse zaak. De kroon op zijn werk was het uitroepen van de staat Israël in 1948. Het Internationale vliegveld van Tel-Aviv draagt bijvoorbeeld zijn naam. Ik hoop -misschien tegen beter weten in – dat de uiteindelijke vrede tussen Israëli’s en Palestijnen geen utopie zal blijken, maar die hoop lijkt voorlopig vervlogen. ’Deep down’ wordt onderstaande uitspraak van Ben-Gurion namelijk door veel Israëli’s nog altijd en steeds hartstochtelijker ondersteund:

Referring to Palestinian refugees: ‘We must do everything in our power to ensure that they never return.’

‘Ze willen ons helemaal weghebben’

Jannie Schipper, NRC 31 januari 2020

In het vredesplan van de Amerikaanse president Donald Trump mag Israël de gehele Jordaanvallei hebben. Palestijnse herders en boeren worden zo nog verder opgejaagd – en Palestina raakt haar levenslijn kwijt.

Ahmed Ali Najada (55) rolt nog maar eens een sjekkie tussen zijn gebruinde vingers. In zijn huis van tentzeil en stokken liggen zakken met gerst opgestapeld, buiten ligt een roestige watertank op zijn kant. Zijn volwassen zonen zijn met de schapen op pad. „Donald Trump heeft een kaart laten zien van wat ze willen annexeren, en die loopt van hier tot het eind van de wereld”, zegt Najada. „Uit dat hele gebied willen ze ons weg hebben.” De Palestijnse boeren en herders in de Jordaanvallei voelen zich al jaren opgejaagd. Nu staat de Israëlische regering klaar om hun leefgebied te annexeren, met het vredesplan van de Amerikaanse president Donald Trump in de hand.

In de Jordaanvallei is elke dag wel iets aan de hand. Een halfuur eerder zijn vijf tractoren teruggekomen. Een maand geleden nam het Israëlische leger ze in beslag, vanochtend mochten de eigenaars ze komen ophalen – alleen is het oogstseizoen inmiddels voorbij. Worden er geen landbouwwerktuigen ingenomen, dan komen bewoners van de naburige illegale Israëlische nederzettingen wel schaapskuddes uiteendrijven, omdat ze claimen dat het gebied hen alleen toebehoort.

Gisteren was het checkpoint verderop urenlang gesloten, waardoor schoolkinderen niet naar huis konden, vorige week viel het leger ’s nachts een aantal huizen binnen, vertelt Burhan Ibsharat (47), een schaapsherder in een naburige gemeenschap. „Ze gooiden alle meel, olie en suiker uit over de vloer.” Het Israëlische leger heeft het gebied tot militaire zone verklaard; daarom wordt Najada’s tenthuis net als alle andere in de omgeving met sloop bedreigd. Dat geldt ook voor voorzieningen als waterputten of zonnepanelen. Een zonnepaneel glimt in de zon, maar is al drie jaar kapot.

„Niets is hier permanent”, zegt Najada. De Israëlische nederzettingen nog geen drie kilometer verderop zien er anders uit. Daar zijn stenen huizen, waterleiding en elektriciteit. Gewapende wachten beheren elektrische hekken, personenauto’s rijden af en aan. Grote stukken land zijn bedekt met landbouwplastic en kassen: agrarische bedrijven van de nederzettingen.

Afgelopen dinsdag presenteerde de Amerikaanse president Donald Trump zijn ‘Vision for Peace’, waaraan onder meer zijn schoonzoon Jared Kushner drie jaar heeft gewerkt. Hij beschreef daarin een tweestatenoplossing, maar stelde allerlei voorwaarden voor de vorming van een Palestijnse staat, die algemeen als onrealistisch worden gezien, en bedeelde de gehele Jordaanvallei plus alle huidige Israëlische nederzettingen toe aan Israël. Daarmee gaat hij veel verder dan voorgaande vredesplannen, die min of meer uitgingen van de grenzen van vóór de Israëlische bezetting van de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook.

Langs de slingerweg ploegt een man met de hand een veldje tuinbonen, op een erf tussen de rondscharrelende kippen en kinderen kneedt een vrouw de zachtzure yoghurtkaas die romig op je tong smelt zoals alleen de vereelte handen van bedoeïenenvrouwen die kunnen maken.

Cruciaal gebied

Dit dunbevolkte gebied van herders en boeren straalt niet bepaald uit dat het cruciaal terrein is voor een vredesplan tussen Israël en de Palestijnen. Toch is het gebied, dat Israël sinds 1967 bezet, voor zowel Israël als Palestina van levensbelang. Het gaat niet alleen om de naar schatting negenduizend Palestijnen die hier wonen. De Jordaanvallei wordt de ‘graanschuur’ van Palestina genoemd. Wil er ooit een levensvatbare Palestijnse staat komen, dan kan die niet zonder de vruchtbare Jordaanvallei: het gebied bevat bijna 60 procent van de landbouwgrond op de Westelijke Jordaanoever. Bovendien is het bij gebrek aan een vliegveld of een functionele haven hun enige levenslijn naar de buitenwereld.

Voor Israël is de strook land van zo’n driehonderd kilometer lang en tien kilometer breed aan de grens met Jordanië van strategisch belang. De bergen zijn bezaaid met kazernes en militaire wachtposten. Het gebied staat voor het overgrote deel onder volledige zeggenschap van Israël. Voor de nationalistisch-religieuze kolonisten die hierheen zijn getrokken is dit het bijbelse land. Ook voor Israël is de regio van economisch belang.

Najada en zijn zonen hebben samen driehonderd schapen. Vroeger was je dan rijk; nu valt er met moeite van te leven. Mede doordat het graasgebied zo is uitgedund moeten ze voor duizenden euro’s bijvoederen. Veel Palestijnse inwoners van de Jordaanvallei zijn al naar de steden getrokken, maar dat is hij niet van plan. „Met schapen en al, zeker?”

Zware knallen

Tijdens het gesprek klinken er opeens zware knallen uit de omliggende bergen. „Schrik je?” vraagt Najada geamuseerd. „Niks aan de hand hoor, gewoon een legeroefening. We zijn het gewend.” De kleinste kinderen duiken er wel voor weg, zegt zijn vrouw Nadia even later. Zij zit buiten op een kleedje met een peuter op schoot, omringd door dochters en schoondochters. Als er dichterbij legeroefeningen zijn, moet ze voor dag en dauw haar boeltje pakken en de hele dag buiten wachten – ook als het ’s zomers 40 graden is. Soms blijven explosieven achter, waardoor kinderen en herders gewond raken. Bam! Daar knallen de bergen weer.

„De deal van de eeuw?” Nadia kijkt bedenkelijk. Nee, zij heeft daar niet van gehoord. Haar zeventienjarige dochter Islam, leunend in een tentingang, wel: „Natuurlijk, van Trump.” O, Trump… knikt haar moeder. „Die ons ook al Jeruzalem heeft afgenomen.” Door het als hoofdstad van Israël te erkennen en de ambassade te verplaatsen, bedoelt ze. Even later vraagt ze onzeker: „Gaan ze ons dan echt wegjagen?”

Dat kan nog even duren. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu kondigde na Trumps presentatie aan annexatie meteen komende week in stemming te brengen, maar de Amerikanen floten hem terug tot na de verkiezingen in maart. Aan de geplande annexatie zitten ook voor Israël haken en ogen. Israëlische juristen hebben gewaarschuwd dat Israël zich hiermee extra kwetsbaar zou maken voor vervolging door het Internationale Strafhof, omdat verplaatsing van burgerbevoking naar overwonnen gebied in strijd is met het internationaal recht.

Onderzoek oorlogsmisdaden

In december maakte aanklager Fatou Bensouda bekend voldoende grond te zien voor een onderzoek naar oorlogsmisdaden in de Palestijnse gebieden, maar de jurisdictie van het Hof staat nog ter discussie. Daarnaast zet Israël met annexatie het vredesverdrag met Jordanië op het spel, dat de laatste tijd toch al haarscheurtjes vertoont. Jordanië reageerde – overigens als één van de weinige Arabische buurlanden – direct negatief op Trumps plan.

In sommige versies van de annexatieplannen zouden de Palestijnse bewoners van het gebied een Israëlische verblijfsvergunning krijgen, met de mogelijkheid Israëlisch burger te worden. Om die gedachte lachen Najada en zijn buren. „Wij worden niet eens meegerekend”, zegt Najada. „Als ze ons gewoon onze schapen lieten hoeden, was het oké. Maar ze willen geen mensen, en ook geen schapen. Ze willen alleen het land.”