De Hongaar László József Biró (geboortedag 29 september 1899): uitvinder van de balpen, wasmachine, automatische versnellingsbak voor Auto’s, deodorant etc etc.

de Hongaar László József Biró - geboren onder de naam László József Schweiger - is beter bekend als Ladislao José Biro. Gedurende de Tweede Wereldoorlog was het niet zo ’handig’ voor Joden om in Hongarije te blijven, László nam daarom de wijk naar Argentinië waar hij de rest van zijn leven bleef wonen. Na 1945 zag hij trouwens een flink aantal (ex) Nazi’s in zijn nieuwe (vader)land aankomen. Het waren dezelfde (type) lieden waarvoor hij zijn geliefde Boedapest tijdens de oorlog had moeten verlaten. Maar dit terzijde…

De meeste mensen - all over the world - zullen deze voormalige journalist en uitvinder waarschijnlijk niet kennen, maar een groot aantal heeft in ieder geval één van zijn uitvindingen regelmatig in handen gehad. Biró is namelijk de uitvinder van de balpen! Met deze geniale vondst konden zowel de vul-als kroontjespennen definitief in het ronde archief worden gekieperd. Voortaan geen geknoei meer met inkt op de handen en inktvlekken op papier, deze ellende behoorde definitief tot het verleden. László introduceerde zijn pennetjes onder de naam ’Biro pens of Argentina’, uiteraard had hij vooraf een patent aangevraagd op de revolutionaire ’kogeltjespen’.

In 1945 verkocht Biró zijn patent aan ene Marcel Bich, zijn bedrijf - BIC genaamd - heeft sindsdien meer dan 100 miljard BIC-ballpoints verkocht. Ja, ja, dat zijn aantallen die er niet om liegen! In Nederland is de uitdrukking BIC een begrip geworden, maar dat geldt gelukkig niet voor landen als het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Australië en Italië. Daar is in de wandeling de ’balpen’ nog steeds bekend als ’biro’ en dat is natuurlijk volledig terecht! In Frankrijk wordt nog immer de uitdrukking ’BIC-stylo’ gebezigd, maar dat heeft - helaas - te maken met het feit dat Marchel Bich een Fransoos was. Tja, die overdreven patriottische Fransen eren liever de koper van het patent dan de uitvinder ervan. Ach ja, niks nieuws onder de Franse soleil natuurlijk….

Biró was een genie in zijn tijd, hij heeft maar liefst 20 uitvindingen op zijn naam staan. Niet alle werden meteen een succes, maar vele hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van nieuwe technologieën en toepassingen. Biró was niet alleen een genie van zijn tijd, maar deze ook nog eens ver vooruit. In 1930 kocht hij een Bugatti waar hij apetrots op was maar hij werd al snel ontevreden met de accelaratie. Daardoor kwam hij op het idee om een automatische versnelllngsbak in het vehikel te plaatsen, U leest het goed, reeds in 1930 bestond er een auto met een ’automaat’. Hij verkocht zijn uitvinding aan General Motors, de autofabrikant introduceerde overigens pas in 1939 zijn eerste automaatversie.

Hoe het kan dat een liefhebber van snelle auto’s tevens geïnteresseerd was in de dagelijkse huishouding is een raadsel. Hoezo? Biró was namelijk verantwoordelijk voor de introductie van de eerste wasmachine. De energie werd geleverd door een met hout of kolen gestookte haard/kachel die stoom produceerde waarmee de wasmachine werd aangedreven. De slogan ’AEG laat je niet in de steek’, werd vooraf gegaan door ene meneer Biró die het de huisvrouwen al veel eerder gemakkelijker maakte. Zijn wasmachine-uitvinding dateert immers al van 1930!

Waarschijnlijk moest Biró voor het bedenken van zijn uitvindingen zich danig in het zweet werken, daarom is zijn uitvinding van deodorant niet zo verrassend. Ook in zijn deodorant zit een ’balpen-kogeltje’, maar veel plezier heeft hij niet gehad aan de verstuiver, Zijn toenmalige bedrijf - dat tevens parfums produceerde - kreeg te maken met financiële problemen, waarna de (massale) productie van zijn deodorantbussen werd stopgezet. Bedrijven als Rexona gingen er vervolgens met de buit vandoor. Inmiddels is de (verstuiver) deorant-markt een miljardenbusiness…

Tja, ik kan nog wel even doorgaan met de uitvindingen van het genie Biró, maar ik wil dit artikel niet te lang maken, U zou Uw interesse door de lengte wellicht dreigen te verliezen. Zal ik er nog eentje doen? OK, check eens een wijnfles (bijvoorbeeld een Chablis) die U net heeft ontkurkt als begeleider van oesters die U vanmiddag op de vismarkt heeft gekocht. Ziet U het etiket? Wel, deze is bedacht door Biró. Nee, uiteraard niet het betreffende etiket voor Uw neus, maar wel de etiketmachine die het eenvoudiger heeft gemaakt flessen te beplakken.

En zo is Biró een onmisbare hulp gebleken voor autorijders die niet kunnen of willen schakelen, klerenwassende huisvrouwen (en huismannen) en burgers die het niet fijn vinden dat hun oksels een onwelriekende geur verspreiden. Eigenlijk had ik dit artikel handgeschreven (met een ’Biro-balpen’) willen publiceren, maar helaas is mijn handschrift onleesbaar…..