András Törőcsik was de ’Magyaarse Maradona’

Een jaar geleden - op 9 juli 2022 - overleed wat mij betreft de grootste Hongaarse voetballer van zijn generatie, András Törőcsik. Met nadruk vermeld ik ’van zijn generatie’, want diverse voetballers van het gouden Hongaarse team van de vijftiger jaren bevinden zich op de ’eeuwige Hongaarse voetballersranglijst’ op een hoger plekje. Natuurlijk betreft het in eerste instantie Ferenc Puskás, maar laten we spelers als Nándor Hidegkuti, keeper Gyula Grosics, László Kubala en Sándor Kocsis niet vergeten.

Vooral in de zeventiger en begin tachtiger jaren beleefde de Boedapester dribbelaar zijn hoogtepunten, hij werd met zijn Hongaarse club Újpesti Dózsa in 1975, 1978 en 1979 landskampioen en nam als international deel aan de wereldkampioenschappen van 1978 in Argentinië en die van 1982 in Spanje. Eigenlijk is het doodzonde dat Törőcsik zijn voetbalkunsten niet heeft kunnen vertonen bij een Europese topclub, hij had er zeker de capaciteiten voor.

Maar ja, Törőcsik leefde onder het juk van het communisme in zijn vaderland. In die tijd was het eenvoudigweg nog onmogelijk voor voetballers vanachter het IJzeren Gordijn om in de bloei van hun carrière een buitenlands (westers) avontuur aan te vangen. Törőcsik’s (Újpesti Dózsa)-ploegenoot László Fazekas kreeg deze mogelijkheid pas op 33-jarige leeftijd, hij bewees zijn waarde nog voor Fc Antwerp. Wat heet! Hij scoorde er op z’n oude (voetbal)dag nog lustig op los in België.Törőcsik mocht op 30-jarige keeftijd naar het Franse Montpellier vertrekken, maar het werd geen onverdeeld succes. Daarna was hij nog een tijdje zaalvoetballer in Canada, hij keerde na twee jaar al terug naar zijn vaderland, maar ook daar lukte het niet meer. In totaal zou hij nog twee wedstrijden spelen bij MTK Boedapest. De tweede wedstrijd maakte hij niet eens af, de aanvaller moest na een harde charge van een verdediger met een gebroken been het veld verlaten.

Al met al een triest voetbaleinde, maar helaas wordt het nog veel triester. ’Törő’ (één van zijn bijnamen) leek niet alleen in zijn technische capaciteiten op de legenarische Noord-Ier George Best, maar ook wat betreft de inname van alcoholische versnaperingen. Uiteindelijk werd zijn drankmisbruik hem fataal, hij stierf aan een longontsteking in het ziekenhuis op 67-jarige leeftijd. Zijn gestel was dusdanig verzwakt dat er geen herstel meer mogelijk was. In het Hongaarse voetbalblad Nemzeti Sport verscheen na zijn dood een mooie necrologie onder de titel: ’zijn verdedigers was hij te slim af, de alcohol helaas niet’.

In 1978 had Hongarije een prima nationale selectie, niet alleen Törő was er lid van, maar de lange aanvaller van Ferencváros Tibor Nyilasi ook. Tijdens het WK in Argentinië (1978) zou Hongarije volgens de kenners nog wel eens voor een verrassing kunnen zorgen, alhoewel de Magyaren in de ’groep des doods’ waren ingedeeld. Frankrijk, Italië en Argentinië waren de tegenstanders, het werd helaas één grote deceptie. In de eerste wedstrijd tegen Argentinië kwamen de Hongaren goed uit de startblokken, ze kwamen zelfs met 0 -1 voor. Daarna begon het Argentijnse getreiter inclusief veel zware overtredingen. De scheidsrechter bewees zich als een regelrechte thuisfluiter wat Törőcsik op gegeven moment teveel werd. Na de zoveelste aanslag op zijn benen nam hij revanche wat hem op rood kwam te staan. Even later overkwam de andere sterspeler Nyilasi hetzelfde. Resultaat: exit Hongarije…..Tijdens het WK (in Spanje) in 1982 was het al niet veel beter, ook tijdens dit toernooi overleefden de Hongaren de eerste ronde niet.

Tja, ook de Noord-Ier George Best heeft nooit successen kunnen boeken tijdens WK’s/EK’s, zijn ’land’ heeft zich bij mijn weten in zijn tijd nooit kunnen kwalificeren voor een eindtoernooi. MAAR, in tegenstelling tot Törőcsik heeft hij wel de Europacup 1 met zijn toenmalige club Manchester United veroverd. Hij heeft ook nog twee jaar langer geleefd dan zijn Hongaarse evenknie, maar misschien was de oorzaak hiervan dat Best op latere leeftijd nog een levensreddende levertransplantatie onderging. Die mogelijkheid had Törő nu eenmaal niet in het communistische Hongarije……

De meeste Hongaarse voetbalsupporters - en vooal die van ÚTE (of Újpest Dózsa) - weten nog precies hoe de watervlugge András werd aangemoedigd. Táncolj, Törő! (Dans, Törő!). Meestal voldeed de Újpest-aanvaller aan dit verzoek, als hij niet zelf de goals maakte, was hij wel degene die de assists leverde. Doe ik nu overigens die andere uitstekende voetballer uit de tachtiger, begin negentiger jaren, Lajos Détári niet tekort? Mmh, ik dacht het niet. Détári mocht op zijn 25e reeds naar het buitenland vertrekken, maar bij een echte Europese topclub is hij niet terecht gekomen. Terwijl ik er van overtuigd ben dat Törőcsik zich op zeker bij een grote Eutopese club had kunnen aansluiten, ware het niet dat in zijn tijd het IJzeren Gordijn nog overal op zijn plaats hing….

Op 7 juni 2015 verscheen er een artikel over dribbelkoning Törő in de Hongaarse krant Népszava. Ik wil er één zinsnede uitlichten: ’de ware ontplooiing van spelers die zich konden meten met Törőcsik’s talent werd sterk belemmerd door de staat en de sfeer van het Hongaarse voetbal.......Het falen van de Maradona van Újpest is een mislukking voor het Hongaarse voetbal.

András Törőcsik (1 mei 1955 – 9 juli 2022)

Bijgaand opnames van Törőcsik waarin hij zijn exceptionele kwaliteiten laat zien

https://www.youtube.com/watch?v=cqLJXtncgr0&t=182s&ab_channel=splendore_magiaro