Vilmos Fuchs, wie is dit nu weer? Welnu, Vilmos Fried is de oprichter van de Fox Film corporation, het bedrijf dat later fuseerde tot 20th Century Fox. Tja,nu wordt het verwarrend, Vilmos Fried? Dit is de geboortenaam van William Fox, de grote man achter het tot internationaal uitgegroeide filmbedrijf. De start was in 1915, maar het grote succes kwam pas later toen Vilmos besloot om in honderden bioscopen van bijna de ene dag op de andere de ’stomme filmvoorstellingen’ te vervangen door ’beeld en geluid tegelijk’.
Vilmos Fuchs werd in 1879 geboren in het Hongaarse dorpje Tolcsva, gelegen in de provincie Borsod-Abaúj-Zemplén. Als kind van ouders met een Joods/Duitse achtergrond, dit nog even voor de volledigheid. Tolcsva bevindt zich helemaal in het noordoosten van Hongarije, midden in het beroemde wijngebied van Tokaj. De kleine Vilmos was amper 9 maanden oud toen het gezin in 1879 emigreerde naar de Verenigde Staten. In New York ging Vilmos tot zijn 11e levensjaar naar school, maar dat was het ook dan op het gebied van zijn schoolse educatie. Geld verdienen en zijn droom waarmaken, dat was zijn ’drive’, om te beginnen als afwashulp.
In het jaar 1900 (op 21 jarige leeftijd) bezat hij al een eigen onderneming die hij 4 jaar later verkocht om een bioscoop te kunnen verwerven. Typisch een aankoop van iemand met een visionaire blik. In die tijd begonnen de stomme films op te komen, Charly Chaplin is er bijvoorbeeld groot door geworden. De combinatie van filmproducties en het vertonen van deze in zijn eigen bioscoopzalen was een sterk staaltje van voorwaartse integratie. Vilmos is ook degene die de naam ’moviestar’ heeft bedacht. De filmacteurs in plaats van de scenarioschrijvers en filmproducenten/regisseurs werden in het publicitaire zonnetje gezet. Dit klinkt anno 2020 vanzelfsprekend, maar was het in die tijd toch niet. Ja, en ook de uitdrukking ’filmster’ komt ons – argeloze bioscoopbezoekers – volledig logisch voor, maar dat had heden ten dage ook ’filmzon’ of ’filmdiamant’ kunnen zijn. Klinkt raar nietwaar, maar als U ermee zou zijn opgegroeid was één van deze omschrijvingen net normaal geweest als de term radio DJ. Of de uitdrukking ’pamper’ die voor veel mensen – vooral ouders van jong kroost – synoniem staat voor ’luier’.
In het grote depressiejaar van 1929 ging het mis voor Fox Film Corporation, geld voor bioscoopbezoek was tijdens de crisis in rook opgegaan, of opzij gelegd voor – te verwachten – nog slechtere tijden. In 1930 werden 90% van de aandelen overgenomen door verscheidene banken en daarmee was Vilmos de zeggenschap over zijn eigen ’company’ definitief kwijt. In 1936 werden Fox’ bedrijven alle failliet verklaard, maar daarnee was de ellende nog niet voorbij. William had voor de faillisementsrechtzittingen geprobeerd om de rechters om te kopen wat hem een gevangenisstraf van 6 maanden opleverde. Het was over en sluiten….
Na zijn vrijlating heeft Fox zich nooit meer bemoeid met de filmindustrie, als berooid man stierf hij in 1952 te New York. Daarvoor overigens al – in 1935 – fuseerde Fox Film Corporations met 20th Century, waarmee het wereldberoemde bedrijf/merk werd geboren. Bij geregelde filmkijkers is bovenstaande foto volgens mij in het geheugen gegrifd. Deze herinnering dreigt nu te vervagen want in 2018 nam Walt Disney Corporation ’de toko’ over en er werd al lang gefluisterd dat de nieuwe eigenaar de naam van de firma zou willen wijzigen.
Tja, 85 jaar heeft 20th Century Fox bestaan, de erfenis van Vilmos Fried leeft verder in de filmgeschiedenisboeken, het is niet anders. De BBC suggereerde dat Walt Disney niet geassocieerd wil worden met de naam van het rechtse Fox, het conglomeraat van mediamagnaat Rupert Murdoch. Daar kan ik mij wel iets bij voorstellen, TV-zender FoxNews is bijvoorbeeld één op één de ’leugenspreekbuis’ van ons aller Donald Trump.
Toch is het jammer, 20th century studios klinkt toch algemener, eigenlijk tamelijk saai zou ik zeggen. Had de naam 20th Century Stars niet eerder voor de hand gelegen? William Fox heeft immers de term ’MOVIE STAR’ bedacht en op deze manier had zijn erfenis toch verder geleefd. Bovendien was deze naam een stuk ’flonkerender’ geweest. Zoals blijkt beste lezer, is wederom niet om mijn advies gevraagd, such is life……
Such is life? Hé, dat is een tekst van Sean Connery in één van de Bondfilms, ik meen ’live and let die’. Of was het toch ’thunderball’? In ieder geval distribueerde 20th Century Fox exclusief enkele Bondfilms. Voorbeelden van eigen producties: de Star Warsreeks, Peyton Place, Titanic, the A team, Avatar, Alienreeks, Cleopatra, Heidi, the Simpsons, the sound of music etc etc.
Veel van de producties staan nog steeds op ons netvlies gebrand en/of in ons geheugen gegrift. Één voorbeeldje?
Suicide is painless uit M*A*S*H:
Terms & Conditions
Subscribe
Report
My comments