Maar liefst 16 miljoen Unox-rookworsten worden er jaarlijks bereid en verpakt in het Noord-Brabantse Oss. De rookworsten zijn één van de oeroude kernproducten van multinational Unilever, de merknaam refereert zelfs aan de onderneming. ’Un’ staat voor Unilever en ’ox’ voor os. Os? Ja, U weet wel, de benaming voor een gecastreerde stier. Wel, laten we eens even kijken op een verpakt stuk Unox-rookworst of deze van stierenvlees is gefabriceerd. Mmmh, een forse tegenvaller, want de worst bevat 91% varkensvlees/vet, aangevuld met onder andere een beetje rundercollageen. Het is daarom geen toeval dat Unilever de worstenfabriek in Oss heeft gebouwd. Laat die argeloze consument maar in de waan dat hij/zij een runderrookworst consumeert nietwaar?
Vervolgens is de Unox-rookworst niet eens aan rook blootgesteld, er wordt simpelweg rookaroma aan toegevoegd. Dat aroma wordt weer verkregen uit vloeibare rook - liquid smoke - , die wordt gewonnen uit water (waar die rook is ingepompt). De HEMA-worsten worden wel in rookkamers gehangen, waarmee de roddel dat de HEMA-rookworsten tevens in Oss worden bereid - wellicht - naar het land van de fabelen kan worden verwezen. Volgens de website van HEMA worden de worsten 7 uur lang gerookt boven een vuurtje van beuken- en eikenhout. 10 miljoen exemplaren gaan er jaarlijks over de toonbank, da’s toch een stuk minder dan de hoeveelheid die Unilever verkoopt. Toch is de productie van HEMA opmerkelijk te noemen, want HEMA is slechts in 7 landen actief, Unilever daarentegen is in bijna alle landen van de wereld aanwezig.
O ja, nog even over de samenstelling van de HEMA-rookworst. Deze bestaat uit circa 90% varkensvlees, wat dit betreft zijn er geen verschillen met de Unox-rookworst. Dat werpt de vraag op of deze lekkernij wellicht toch in Oss wordt bereid. Of gaat deze gedachte iets te ver? Ik denk het eerlijk gezegd niet, want in 2017 waren de worsten tijdelijk out of stock in de HEMA-outlets, net op het moment dat het personeel van de Unox-worstmakerij in Oss aan het staken was. Toeval? En gij geleuft dat?
Het succes van de rookworst is overigens wel onder de noemer toeval te plaatsen. In de jaren dertig van de vorige eeuw maakte een Amsterdamse HEMA-bedrijfsleider een kapitale fout. In plaats van een bestelling van 1.000 worsten te plaatsen zette hij er per ongeluk een extra nulletje bij. Binnen een paar dagen zat dit HEMA-filiaal opgescheept met 10.000 rookworsten die - ook toen al - aan bederf onderhevig waren. Hoe de worsten alsnog binnen kortste tijd door de Amsterdammers werden verorberd? Wel, voor de winkel plaatste de bedrijfsleider een standje waar hij de worsten ’verwarmd’ verkocht. Al snel volgden andere HEMA-filialen dit voorbeeld, waarmee de warme rookworst Nederlands culinair erfgoed werd.
Het Algemeen Dagblad en nieuwsportaal nu.nl meldden onlangs dat het ’worstcasescenario’ (leuk woordgrapje overigens) voor de Unox-worsten werkelijkheid is geworden. Vanaf 1 juli aanstaande mogen worsten op het grondgebied van de de Europese Unie geen vloeibare rook meer bevatten. Zes van de acht gebruikte rookaroma’s bevatten namelijk genotoxische stoffen die de kans op het krijgen van kanker vergroten. Maar aan veel soorten gerookt vlees, vis, kaas, chips, soepen en (barbecue)sauzen worden deze rookaroma’s ook toegevoegd.Gelukkig wordt hier ook paal en perk aan gesteld, maar Uw gerookte makreeltje zal pas over 5 jaar volledig liquid smoke-vrij zijn. En Uw favoriete barbecuesausje mag nog twee jaar schadelijke genotoxische stoffen bevatten.
Tja, degenen die regelmatig een Unox-rookworst verslinden met een flinke kwak barbecuesaus moeten zich dus maar eens achter de oren krabben. Misschien voortaan toch maar een HEMA-rookworst kopen en in plaats van barbecuesaus er ketchup op spuiten? Ben je dan overigens duurder uit? De HEMA-variant kost 2,50 Euro per 250 gram. De goedkoopste Unox-rookworst kan op het moment van dit schrijven gescoord worden bij Jumbo, een exemplaar van 375 gram kost 3,59 Euro. Omgerekend naar 250 gram is dat 2,39 Euro. Mmh, zoveel is het prijsverschil dus niet, terwijl de HEMA-worst een echte rooksmaak heeft en minder - of niet - kankerverwekend is. De keuze lijkt me snel gemaakt!
Als ik de functie van Commissaris van de Koning in Gelderland zou bekleden zou ik Unilever trouwens meteen een kwade brief sturen. Waarom? Die Unoxworsten zijn namelijke ’Gelders’, althans dat wil Unilever ons laten geloven. Maar deze claim wordt feitelijk/historisch op geen enkele manier ondersteund, Unilever meent dat deze toevoeging marketingtechnisch voordelen genereert. Met andere woorden, deze heeft een positief effect op de verkoop. Beste Gelderse Commissaris John Berends, dit kunt U toch niet over Uw kant laten gaan! Meteen protesteren bij Unilever zou ik zeggen, de provincie Gelderland mag toch niet gekoppeld worden aan een product dat de kansen op het krijgen van kanker verhoogt?
Unilever voert de naam ’Gelderse rookworst’ sinds 1937, het wordt tijd dat deze toevoeging van het etiket wordt verwijderd! Of zal dit U allemaal worst wezen, meneer Berends? Overigens wil ik Ik U nog wel een worst voorhouden hoor! Wat dacht U er van de directie van HEMA te verzoeken de HEMA-rookworst de toevoeging ’Gelderse’ mee te geven? Daarmee zal de provincie Gelderland eindelijk weer eens positief in het nieuws komen. Dat lijkt me met die bible belt in Uw provincie waar het percentage gevaccineerde kinderen ondermaats is, veel boeren die veel te veel mest naast en op de veluwe uitrijden en een club - Vitesse - die op sterven na dood is toch geen slecht idee.
Tenslotte heb ik voor een ieder die teveel Unox-rookworsten met barbecuesaus (inclusief liquid rooksmaak) heeft verorberd nog een geruststellende boodschap: ’alles hat ein Ende, nur die Wurst hat zwei’.
Zing dus lekker mee met het gelijknamige lied van de Duitse schlagerzanger Stephan Remmle:
https://www.youtube.com/watch?v=eWbcv47DXww&ab_channel=StephanRemmler-Topic