Facebook is Fantastic and Frightening

86 miljard Dollar, dat is het bedrag dat Facebook vorig jaar uit de advertentiemarkt ’trok’. Samen met Google en Amazon pakt Zuckerberg’s imperium – inclusief Instagram, WhatsApp en Messenger – een fors aandeel van de online-advertentiemarkt. In de Verenigde Staten incasseren de ’grote drie’ inmiddels 9 van de 10 gespendeerde advertentieDollars, op de rest van de aardbol ligt dit aandeel wat lager. Duidelijk is dat er sprake is van een ’triopoly’, maar het ziet er (nog) niet naar uit dat de Amerikaanse overheid hiertegen gaat optreden.

Is dat erg? Zeker wel, op deze manier houden Mark Elliot Zuckerberg cum suis met hun algoritmes de vrije hand in welke berichten de miljarden gebruikers voorgeschoteld krijgen. Adverteerders vinden het allemaal prachtig, Facebook is in staat om hun doelgroepen efficient te bedienen. Maar liefst 86 miljard Dollar maakten de adverteerders vorig jaar over naar de bankrekening van Zuckerberg, een stijging van 22% in vergelijking met het voorgaande jaar. De ’Sky lijkt de limit’ voor de ex-student die zijn successtory begon met een – illegale – hack van de centrale computer van de Harvard-universiteit om naar foto’s van appetijtelijke studentes te kunnen gluren.

Facebook is mateloos populair, het zal niet meer lang duren of de driemiljardste gebruiker zal kunnen worden gevierd. Het platform heeft inmiddels een gigantische (media)macht en uiteraard wordt daar maximaal gebruik van gemaakt. In principe geen probleem, een bedrijf is immers opgericht om zoveel mogelijk winst te maken voor zijn aandeelhouders. Het gaat dus om ’clicks, clicks en nog eens clicks’. Maar waar ligt de grens met welke ’content’ deze clicks kunnen worden gerealiseerd? Welke berichten dient Facebook te verwijderen en welke niet, ’That’s the question’.

Voormalig Facebook-medewerkster Frances Haugen weet hierop wel het antwoord. Volgens haar passeert Zuckerberg alle rode lijnen. ’Ze (Facebook, red.)hebben hun immense winsten altijd voorrang gegeven boven het belang van mensen. Zolang Facebook in het duister kan blijven opereren hoeft het aan niemand verantwoording af te leggen. En zal het keuzes blijven maken die ingaan tegen het algemeen belang.’ Haugen meent dat er strenge regels dienen te worden opgelegd aan het sociale platform, zodat het ’gered’ kan worden. ’Ik haat Facebook niet, ik houd ervan, ik wil het redden’ meent de domineesdochter.

Om haar betoog te ondersteunen gaf ze tijdens haar persconferentie twee pregnante voorbeelden. Volgens haar kan ’de geestelijke gezondheid van tienermeisjes die onzeker zijn over hun lichaam geschaad worden door het gebruik van Instagram, de populaire foto-app.’ Natuurlijk, al die prachtige slanke lijfjes die voorbij komen kunnen een gevoel van frustratie veroorzaken bij teenagers. Tja, veel jonge meisjes ’zitten’ continu op hun mobieltje naar die beelden te koekeloeren, daar word je vanzelf stapelgek van. Het gevaar van obesitas/anorexia ligt om de hoek….

Inmiddels worden we bijkans doodgegooid met allerlei alarmerende onderzoeken, maar vaak blijft het volgende onderbelicht: voor veel tieners die thuis een moeilijke tijd doormaken zijn sociale media een ondersteuning waar gretig gebruik van wordt gemaakt. Zou iemand mij kunnen vertellen wat het saldo is van de negatieve en positieve effecten van Instagram? Ach, de vraag is deze beantwoorden, er is geen geen wetenschapper die ooit een betrouwbaar onderzoeksresultaat zal kunnen presenteren. Hiernaast moeten we niet vergeten dat de tienermeisjes in – pak ’m beet – de tachtiger jaren van de vorige eeuw regelmatig met hun neus in blaadjes als Viva snuffelden. Ik meen me te herinneren dat er geen foto’s van corpulente, adolescente vrouwen in dit soort blaadjes te vinden waren. (Uiteraard was ik als ’mannelijke feminist’ al op jonge leeftijd geïnteresseerd in wat vrouwen/meisjes dreef, waarschijnlijk op basis van dezelfde redenen waarom Zuckerberg foto’s van jonge studentes begluurde….)

Het tweede voorbeeld van Haugen spreekt me echter meer aan, voor de bestorming van het Capitool na Biden’s verkiezingsoverwinning houdt Haugen Facebook medeverantwoordelijk. Rond de presidentsverkiezingen draaide Facebook aan de algoritmeknoppen, het platform trad ietwat strenger op tegen nepnieuws en berichten met een gewelddadige toon. Dat werd nadien echter ongedaan gemaakt, voor en tijdens de opruiende speech van ene Donald Trump werd er ruim baan gemaakt voor agressieve berichten van republikeinse aanhangers. Ook sponsors lieten zich niet onbetuigd, reclame maken op Facebook tijdens de Capitoolbestorming was nog nooit effectiever…..

Mark Zucker vraagt nu zelf om betere – wettelijke – regulering van sociale platforms. Mogen we de ex-Harvardstudent op zijn woord geloven? Natuurlijk niet, allemaal pogingen om zand in de machine te strooien. De vraag is waarom de Amerikaanse wetgever niet optreedt tegen het triopoly van Jeff Bezos, Mark Zuckerberg en mede Google-eigenaar Sundar Pichai. In het verleden werden Amerikaanse staalbedrijven ’opgedeeld’, wanneer zijn deze digitale clubs nu eens aan de beurt?

Ik ben niet zo ’van de complottheorieën’, maar een reden zou wel eens te vinden kunnen zijn bij de CIA en de FBI. In ruil voor vrijelijke toegang tot alle digitale structuren van de ’grote digitale drie’ mag Zuckerberg zich blijven wentelen in de door hem gecreërde markdominantie. Zo houden de Amerikanen het primaat in het (kunnen) volgen van burgers, overheden en bedrijven ’all over the world’. Dit tot ergernis van de Chinezen die er (ook) alles aan doen om een wereldwijde ’surveillance-samenleving’ te creëren. In hun thuisland slagen ze daar overigens al heel aardig in….

Zuckerberg vindt de status quo al lang goed, zolang de miljarden maar blijven binnenstromen. Hij kan zich altijd verschansen in zijn prachtige pand bij lake Tahoe in Californië, waar hij voor de zekerheid ook maar het omliggende onroerend goed heeft opgekocht. Vooral vanwege privacy-redenen……

Zuckerberg: Yeah so if you ever need info about anyone at Harvard Just ask. I have over 4,000 emails, pictures, addresses, SNS

vriend: What? How’d you manage that one?

Zuckerberg: People just submitted it. I don’t know why. They “trust me”, Dumb fucks